Question

11-тапсырма Тыңдалым және оқылым мәтіндерін, түрлі ақпарат көздерін пайдаланып, "Арал теңізі" такырыбында ойларыңды жинақтап эссе жазыңдар ​

Answer 1

Арал теңізі.
Арал тенізі - Қазақстанның інжу-маржаны, шөл белдеуіндегі бірден-бір көгілдір су айдыны еді. Оның апатқа ұшырағанға дейінгі көлемі -1066 км2, тереңдігі - 30-60 метр, тұздылығы - 10-12 % болған. Қойнауы кәсіптік бағалы балықтарға бай, жағасы қоға мен қамысты теңіз еді. Сол кездерде жылына 50-150 мын балық ауланса, теңіз жағасынан едәуір мөлшерде бұлғын терісі игерілген.
Арал өңірінің тұрғындары 1970 жылдарға дейін әлеуметтік-экономикалық тұрғыда жақсы қамтамасыз етілген тіршілік кешті. Теңіз өңіріндегі елді мекендерде 17 балық колхозы, 10 балық өңдейтін зауыт және 2 балық комбинаты тұрақты жұмыс істеген.
Арал өңірінде туындап отырған қазіргі экологиялык апаттар нышаны жыл өткен сайын теңіз суын тарылтуда.
Арал теңізінің болашағы дүние жүзі халықтарын толғандыруда. Оның біржола жойылып кетуі Орта Азия мен Қазақстанды ғана емес көптеген Шығыс елдерінің тыныс-тіршілігіне өзгерістер әкелмек. Ал әлемдік климаттың өзгеруі, шөлге айналу, атмосферадағы ауытқушылықтар, антропогендік экожүйелердің тұрақсыздығын тудырады. Арал мәселесі соңғы 10 шақты жылда географ және эколог ғалымдар арасында жиі-жиі пікірталастар туғызуда. Арал мәселесі туралы халықаралық конференциялар ұйымдастырылды. Өркениетті елдер қаржылай көмек көрсетуде. Олар негізінен Орта Азия республикалары, Ресей, АҚШ, Жапония, т.б. мемлекеттер.
Қазіргі кезде Аралды құтқару бағытында батыл да жоспарлы түрде ғылыми негізде жұмыстар жасалуда. "Арал тағдыры - адам тағдыры" болғандықтан оны сақтап қалу аға ұрпақтың болашақ алдындағы борышы.

Answer 2

Арал теңізі тағамындағы қысқы сипаттама:

Арал теңізі, Орта Азияда орналасқан бір теңіздік деп танылған жер. Бұл теңіз Қазақстан мен Озбекстан арасында орналасқан. Арал теңізінің ауданы 68,000 км²-ге дейін. Арал теңізінің суы қысқа мерзімде қатты көтерілген. Бұл қысқа мерзімде көтерілген себебі, Арал теңізінің суын қолданушыларының санының артып кетуі мен су тасымалдау жүйесінің өзгеруі. Арал теңізінің суының көлемі 1960 жылы 1,100 км³-ге дейін болған. Ал қазіргі күнде Арал теңізінің суының көлемі 10 км³-ге дейін кеміп кетті. Арал теңізінің суының көлемінің кеміуінің бір себебі, Арал теңізіне түйілген су көлемінің азалуы. Арал теңізіне түйілген су көлемінің азалуының себебі, Арал теңізінің суын қолданушыларының санының артып кетуі мен су тасымалдау жүйесінің өзгеруі. Арал теңізінің суының көлемінің кеміуінің бір себебі, Арал теңізіне түйілген су көлемінің азалуы. Арал теңізіне т