Question

4.Ясауи кесенесінің тарихы туралы не білесіңдер? «Артық болмас білгенін» айдарындағы мәліметпен танысындар. ​

Answer 1

Ответ:

Тарихы

1396 жылы Орта Азияның билеушісі Ақсақ Темір Қожа-Ахмет Яссауидің ескі мазарының орнына жаңа кесене салу жайлы бұйрық береді. Орта ғасырларда бой көтерген ең керемет сәулет өнерінің бірі саналатын аталмыш кесенеде Қазақтың 21 ханы жерленген деседі. Кесене салынып жатқан кезде қайта-қайта құлап қала берген екен. Сонда Ұлы Билеушінің түсінде бір ақсақал аян беріп, "Қожа-Ахметтің Арыстан атты ұстазы болған. Сондықтан әуелі Арыстанға, сосын ғана шәкіртіне кесене салыңдар" депті. Бұл түсті көрген Әмір Темір көріпкелдерін шақыртып алып, түсін жорытады. "Арыстанның қабірін қалай табамын?" деп олардан ақыл сұрайды. Көріпкелдері "Жұма намаздан соң Қожа Ахмет Яссауидің қабірінің басына екі құс келіп қонақтайды, сол құс ұшып, ұстазы Арыстанбабтың басына барады, осылайша табасың" деп айтқан екен. Арыстанбабтың сүйегі жерленген жер осылайша табылғанға ұқсайды.

Арыстанбабтың жерленген жері жөнінде тағы да бір қызық аңыз бар. Арыстанбаб қайтыс болмай тұрып, тірі кезінде Қожа Ахмет Ясауиге "Менің саған айтар аманатым, жасым келді, қартайдым. Қайтыс болсам жаназамды сен оқисың. Жас та болсаң сен тегін адам емессің. Пайғамбарымыздың (с. ғ. с) аманат жіберген адамысың. Менің жаназамды оқысымен күн батыс жақтан бір ақ түйе келеді. Соған денемді артып, басын бос қоя сал. Түйе қайда барып шөксе, сол жерге сүйегімді жерле" деп айтыпты. Сол аманат бойынша Арыстанбабтың жаназасына жиылған адамдар ақ түйенің соңынан ереді де отырады. Түйе Отырар өңірінің батыс жағына келіп шөгеді де, сол жерге Арыстанбабтың сүйегі қойылады. Арыстанбаб Түркістанда қайтыс болғанымен Отырарда жерленген.

Жоғарыдағы әңгімеге қайта оралайық. Әмір Темір Түркістаннан кірпіштерді тасытып, Арыстанбабтың басына үлкен күмбезді кесене салдырыпты. Содан кейін ғана Қожа-Ахметке арнап салынып жатқан кесене құламапты да, әміршінің тірлігі алға басыпты.

Answer 2

Ясауи кесенесі, 12-14 ғасырлар арасында Мәвераннең (Қазақстан, Қытай, Орысстан тұрады) басында қалған Хаджи Ахмет Яссауи (1093-1166) аталған кездегі сүнніліктік діндік-тарикаттық көптеген әкімдікке арналған мәдени қызмет.

Ясауи, Араб тілінде жазылған «Раббані» (Алла тағаланың бөлігі) құндылығымен орналасқан. Тарикаттық орталықта жасалған мазаралары мен медреселері арқылы Ясауи кесенесі әлемге шығу алады.

Хаджи Ахмет Яссауи алғашқы уақытта Көкшетау (Қазақстан) қаласында тұрған. Ол Қорашты атаулы өз атасының тарауымен дәретханасына қатысты ашылған ғибадат орындарына орналасқан. Осы орындар Ясауиның таптырылымын ашуға арналған. Көкшетау бетекен қалалардың бірі болып, Ясауиның бұрынғы тынысына қондырған орын.

Ясауиның мәдени қызметі әрі ғибадатының жалпы маңызын саптауға арналған мәдени орталықтарды бірнеше кезекте орналасқан. Оның тарихи көлемі көп көрнекілікті әдеттермен, дәстүрлермен, туралы әдептік тарихи көрнекіліктермен бейнелеу кезек болып табылады.