Question

Әбілқайыр хан Эссе 150 сөз 65 бал​

Answer 1

Ответ:

1721 жылы казактар мен қал­мақ­тар­дың атаман Балмаш­нов басқарған тобы Ойыл өзеніне дейін шабуыл жасап, көп тұтқындармен мал айдап кеткен. 1722 жылы қаңтар айында 300 қол қазақ сарбаздары қарымта қайтару үшін казак-орыс­тардың Шаған жанындағы қысқы станицасына шабуыл жасап, 70 қазақ орысты айдап әке­те­ді. Ақпан айында қазақ-орыс­тар­дың Жайық қалашығы жа­нын­дағы жылқы табынын айдап ке­тіп, оларды түгелдей жаяу қалдырады.

Жоңғар шапқыншылығы кезінде қазақ әскерлерінің бас қолбасшысы болып сайланып, өзін білікті басшы ретінді көрсете білген. Соның арқасында халық арасында зор беделге ие болған. 1729/30 жылы ұлы хан Болат хан қайтыс болғаннан кейін Тәуке ханның ұлы, жоңғарларға қарсы күресте танылған Сәмеке ханмен және Болат ханның ұлы Әбілмәмбет ханмен қатар таққа басты үміткерлердің бірі болған. Алайда, Әбілқайыр ханның беделінен сескенген билер, Болат ханның жігерсіз ұлы Әбілмәмбетке қолдау көрсетеді. Үш жүздің батырлары Әбілқайырды ұлы хан етіп сайлағанымен, билерден қолдау таппағандықтан ол бұл атақтан бас тартқан.

Болашақ Абылай хан Әбілмансұрға қолдау көрсетіп, оның хан ретінде қалыптасуына ықпал еткен. Әбілмансұр сұлтан да өз кезегінде Әбілқайыр ханға ерекше құрмет көрсеткен. Әбілқайыр Мұхаммед Қазы Баһадүр хан, сондай-ақ, Әбілқайыр хан (1693 — 12 тамыз 1748) — хан, қолбасшы, 1718—1748 жж. билік құрған Кіші жүз ханы. 1708 - 1709 жылдары башқұрттар Әбілқайырды өздеріне хан етіп сайлаған. Ол – кейін өзінің күшімен, айласымен, шабуылды ұйымдастыра білушілігімен даңқы шығып, хандыққа қол жеткізген, батырлығы мен өркөкіректігі, ақылдылығы мен билікқұмарлығы, саяхатшылығы мен бірбеткейлігі астасқан қайшылығы мол күрделі тарихи тұлға. 1720 жылы қыркүйек айында қазақ әскері мен орыс-қазақтар арасында Самара өзенінің бойында қанды шайқас болды. Тұтқынға түскен 50 қазақ жігітін өлтіріп, «ерлік жасағаны үшін» атаман Никита Бородин Ресей патшасы І Петрдің мақтау грамотасымен марапатталады

Answer 2

Абылқайыр хан, қазақ хандығының үздік діни лидері мен аскері қомандиры болып білінеді. Ол, XVIII ғасырда Казахстандағы үкіметке қосылды. Абылқайыр хан, Түрік немесе Мұса нысанының келесінше мертебесін жүргізеді. Ол, күш-қуат және қауіпсіздігі бар көркем басқарма жігіттерді басқаруда шығушы көрсетті. Абылқайыр, қазақтар арасында тарихалық және националды қайнарымын қалтасып тұруы бар саяхатшы болды. Кадыры бойынша, ол өзге қауіпсіздігін қалыптасуда сәлемдесу жасап, қазақ қоюшыларының арасында сол жерге қазір жатқан бағыздылық алып келбейтіндерге ой қыхты.