Question

Шығыс түрік қағанатының негізін салған ​

Answer 1

Ответ:

алғашқы қағаны : Елтеріс (Құтылық)

Answer 2

Шығыс түрік қағанаты, немесе Гөктүрік күнтізбесі, Түрік халықтарының тарихының бір дамуы болып табылады. Бұл күнтізбе ІХ-ХІ ғасырларда Шығыс түрік халықтары арасында құрылған болатын.

Гөктүрік күнтізбесі ашылушысы – Бумын, мемлекеттік мөрдегі болса да, ол күнтізбенің басқа қағанаттарды алып, жоғары көлемдегі халықты өзіне бірлестіруге болатын кеңесші болған. Бумындық мөрдегі ортақ күштер арқылы құрылған болатын болса, күнтізбе Түрік халықтары арасында бірлесу жасау, қауіпсіздікті қамту тәсілі ретінде әдіс еткен.

Гөктүрік күнтізбесі, Шығыс түрік халықтарының бірлесуінің жағдайында алғашқы рет Қытай мен Орхон баспасымен кемелдетуші туралы білгі беретін Жан Шао (Jean Chao) атындағы школалық зерттеуші алғаш рет көзіне атқан. Ол Қытайда табылған папирға жазба жасаушы дереккөздер мен папирлерді пайдаланып, түріктердің бірлесуін жалпылау туралы мәлімет берген. Ал, бірден, Орхон баспасында ІХ ғасырда күнтізбенің ашылуы жайлы мәліметтерді салыстырды. Сондықтан, Гөктүрік күнтізбесі туралы білгілерді оқи алмайтын ол кезде туралы мәліметтерді бізге берген қаған Шыпырактың оқулы Мөңге (Жұжұңға) арналған "Мөңге кағанаты" атауындағы жазбасына негізделген.