Question

Azərbaycan dilində hansı əsərlərdə baş qəhramanı heyvanlar böyüdür​

Answer 1

Ответ:

Ənənəvi olaraq heyvanlar konsument (hazır üzvi birləşləmələrlə qidalalanlar) və daima hərəkət edənlər hesab edilirlər. Ancaq elmə passiv həyat keçirən heyvanlardır.

Heyvanlar həm də xarici və daxili quruluşuna, çoxalma və inkişafına, davranışına görə müxtəlifdir. Bu müxtəlifliyi aydın təsəvvür etmək üçün fili, tısbağanı, akulanı və ağcaqanadı müqayisə etmək kifayətdir. Heyvanlar hər yerdə – Yer üzərində, torpaqda, suda, havada yaşamağa uyğunlaşmışdır. Bir çox heyvanlar bitkilərdə, digər heyvan orqanizmlərində, hətta insan orqanizmində yaşayır. Bütün heyvanlar yaşadıqları mühit şəraitinə uyğunlaşmışdır. Hava həyat tərzi (uçmaq həyatı) ilə əlaqədar quşlarda, yarasalarda, cücülərdə qanadlar inkişaf etmişdir, su həyatı ilə əlaqədar olaraq sürüşkən bədən forması, üzgəclər (balıqlarda) və ya kürəkşəkilli ətraf (balinada, suitidə) inkişaf etmişdir. Ona görə də heyvanın xarici quruluşuna gorə onun hansı mühitdə yaşamasını, necə hərəkət etməsini və qidasını necə tapmasını müəyyən etmək mümkündür.

Heyvanlar aləmindən bəhs edən elm zoologiya adlanır. Yunanca zoon – heyvan, loqos – elm, təlim deməkdir. Zoologiya heyvanlar aləminin müxtəlifliyini, onların quruluşunu və həyat fəaliyyətini, yaşadıqları mühitlə əlaqəsini, fərdi və tarixi inkişaf qanunauyğunluqlarını öyrənir. Heyvannarı quruluşunun sadə və mürəkkəbliyinə, mənşəyinə görə müxtəlif sistematik qruplara ayırmışlar. Heyvanlar aləmində ən ali sistematik vahid tip adlanır. Hazırda heyvanlar 23 tipə ayrılır. Hər tip isə bir və ya bir neçə sinfə bölünür. Bu qayda üzrə siniflər dəstələrə, dəstələr fəsilələrə, fəsilələr cinslərə, cinslər də növlərə ayrılır. Məsələn, məməlilər sinfinin yırtıcılır dəstəsinə itlər, pişiklər və ayılar fəsilələri daxildir. Heyvanların təbii təsnifatı ilə heyvanların sistematikası məşğul olur. Bu elm heyvanlar aləminin təkamülünü əks etdirir. Heyvanların morfologiya və fiziologiyasını sadədən mürəkkəbə doğru (ibtidaidən aliyə doğru) öyrəndikcə, təbiətdə gedən təkamül prosesinin reallığını dərk etmək olar. Zoologiya heyvanlar aləminin qorunmasının və onlardan səmərəli istifade edilmesinin elmi əsasını təşkil edir.

Answer 2

Azərbaycan dilində yazılmış birçox əsər vardır ki, bu əsərlərdə baş qəhramanları heyvanlar təşkil edir. İşte bu əsərlərdən bir neçə nümunə:

1. Samad Vurğunun "İnsan və onun uşaqları" əsəri, insan və heyvanların birgə yaşayışını və əlaqələrini anlatır.
2. Sabir "Hacı Qara" əsərində qara quşun macəralarını təsvir edir.
3. İlyas Əfəndiyevin "Qüzey və yağış" əsəri ilin fəsillərinin təsvirinə əlavə olaraq, heyvanların bu fəsillərə təsirini də göstərir.
4. Əhməd Cavadın "Siyahıların hücumu" əsəri müasir ictimai və siyasi problemləri üfüqləyir və insanların bu problemlərlə başa çıxmağa çalışmasını heyvanların davranışları ilə müqayisə edir.
5. Yusif Vəzir Çəmişovun "Ağlar, koruram" əsəri başqalarının zülmündən qorunan bir qoçun hikayəsini anlatır.

Bu əsərlər Azərbaycan ədəbiyyatında heyvanların və insanların bir bütün kimi varlığını və əlaqələrini təsvir edir. Bu əsərlər, insanların doğa və heyvanlarla olan münasibətlərini və insanın təbii dünyaya təsiri ilə bağlı düşüncələri işləyir.