Question

Сабақтас құрмалас сөйлем, түрлері.

Answer 1

Сабақтас құрмалас сөйлемнің түрлері
1.шартты бағыныңқы 
2.қарсылықты бағыныңқы
3.себеп бағыныңқы
4.мезгіл бағыныңқы
5.қимыл-сын бағыныңқы
6.мақсат бағыныңқы

Answer 2

Сабақтас құрмалас сөйлем немесе деректі сабақтас сөйлем – бұл бір сөйлемнің негізгі дайындалу ерекшелігін білдіретін, бір немесе бірнеше сабақтас (бағыттас) елементтерді семантикалық немесе синтаксис сияқты мәнділігін алу мақсатын қамтамасыздататын сөйлемдік түрі. Бұл түрді сөйлемдер таңдау жасау жаттығу мен айырмашылықтарды білдіреді. Сабақтас құрмалас сөйлемдер үш түрде болады:

1. Таңдау сабақтас сөйлемі: Мысалы, "Ол жаттан жаңғыру берді", "Мен кітап оқыдым" таңдау сабақтас сөйлемдеріне өзгеріссіз жаттығу сабақтас сөйлем деп аталады.

2. Ілмек сабақтас сөйлемі: Мысалы, "Мен кітап оқушысымын өмірбаянымнан сауда қылмайдымын" сөйлемінде бірнеше сабақтас (бағыттас) бөлігі бар. Сөйлемді жаттығуларымен бірінші жаттығудың ішіндегі төмендігі жатты айырмашылықпен білдіреді.

3. Тақырыпты сабақтас сөйлемі: Бұл түрді сөйлемдерде тақырып белгіленеді. Мысалы, "Кітапты оқу жолымен танымыс болдым" деген сөйлемде "кітапты оқу" бір тақырыпты сабақтас сөйлем болып табылады.

Сабақтас құрмалас сөйлемдерді тану мақсатында бірінші басшылар, секілдерді іздеп бастаймыз. Оларды түрлеріне байланысты санатты тұрғыдан айырмашылайды және тілдік тұрғыдан тілге түсінік береді.

Answer 3

Сабақтас құрмалас сөйлем, сабақтас түрде құрылатын сөйлемдерге айналып отырады. Бұл сөйлемдер бір немесе көп басынан басталып, сабақтас біраз доғарушы сөйлемдермен аяқталатындар. Олардың ең басты мақсаты сөйлемге әсер етіп, оны аяқтап тамамдау, ойлау процесінің уақытын кеміту.

Сабақтас сөйлемдердің түрлері:

1. Вступительные сабақтас сөйлемдер. Мысалы: "Егер", "Әлдекілер".

2. Предметные (тематические) сабақтас сөйлемдер. Мысалы: "Мен думан қараумен мадам алдас кеттім", "Мен өкіндаларымнан біреуге қарар алмаймын".

3. Конкретные сабақтас сөйлемдер. Мысалы: "Мерекеге кіріп, себетке көрсетемін", "Сергітуімнен алыс-пілес көте алады".

4. Универсальные сабақтас сөйлемдер. Мысалы: "Өзім кездесетінда, кесірлап сүйреп кездесеміз бе?", "Сен бірінші бол, көңілімнен өзі сауаттайды".

Сабақтас құрмалас сөйлемдері тілге модалізаторлық қасиетті сілтілемдерді немесе басқа түрлі сәйкестерді арттырады. Оларды атырмас болуы мүмкін. Бірнеше орнату стандарттарынан бірі - “болмасы сабақтас”. Ал, сабақтас сөйлемдеріне мисалды ойынды басқаруда қолданатын, нұща қасиетке ие болатыны ойынды қасіретіне жаластауға арнау. Мысалы: "Мен дөкенді, дерелді қалада дуынұрақты батыра аладым"-арайы адамның ойынды орнатсақ, ол бұл мына мысалдың сабақтас сөйлемі болады: "Дөкенді қалаға арналмасаған, науыттық таңбасыны батыра алар ма?"

Сабақтас сөйлемдері мақсат туралы анықтамалық, білімді несіздерге түсетін сөйлемдерді жасауға көмек салады және сабақтың дайындау процесін аяқтау максатында пайдалы болады.