Question

Ықылас –дыбыстық талдау ​

Answer 1

Дыбыстық талдау.

Дыбыстық (фонетикалық талдау) - сөздерді дыбыс, буын түрлеріне қарай талдау.

1. Дауысты дыбыстарға арналған фонетикалық талдаудың үлгісі:

а - жуан, ашық, езулік дауысты;

ә - жіңішке, ашық, езулік дауысты;

о – жуан, ашық, еріндік дауысты;

ө - жіңішке, ашық, еріндік дауысты;

е - жіңішке, ашық, езулік дауысты;

ұ – жуан, қысаң, еріндік дауысты;

ү - жіңішке, қысаң, еріндік дауысты;

ы - жуан, қысаң, езулік дауысты;

і - жіңішке, қысаң, езулік дауысты;

у - жуан, қысаң, еріндік дауысты;

и - жіңішке, қысаң, езулік дауысты;

э – ашық, езулік дауысты; (орыс тілінен енген сөздерде ғана кездеседі).

2. Дауыссыз дыбыстарға арналған фонетикалық талдаудың үлгісі:

б – ұяң дауыссыз;

в - ұяң дауыссыз;

ғ - ұяң дауыссыз;

д - ұяң дауыссыз;

ж - ұяң дауыссыз;

з - ұяң дауыссыз;

й – үнді дауыссыз;

к – қатаң дауыссыз;

л – үнді дауыссыз;

м - үнді дауыссыз;

н - үнді дауыссыз;

ң - үнді дауыссыз;

п - қатаң дауыссыз;

р - үнді дауыссыз;

с - қатаң дауыссыз;

т - қатаң дауыссыз;

у - үнді дауыссыз;

ф - қатаң дауыссыз;

х - қатаң дауыссыз;

ц - қатаң дауыссыз;

ш - қатаң дауыссыз;

щ - қатаң дауыссыз (орыс тілінен енген сөздерде кездеседі, бірді – екілі қазақ сөздерінде ұшырайды. Ащы, тұщы)

Мысалы, "шығарма" сөзіне фонетикалық талдау жасап көрейік:

Ең алдымен дауысты дыбыстарды тауып, астын бір сызады, содан кейін дауыссыздарын тауып, астын екі сызу керек. Осыдан соң оларды бір дыбыс екі қайталанбайтын етіп, жеке – жеке тізіп жазамыз:

шығарма: шы – ашық буын, ғар – бітеу буын, ма - ашық буын.

ш – қатаң дауыссыз;

ы – жуан, қысаң, езулік дауысты;

ғ – ұяң дауыссыз;

а – жуан, ашық, езулік дауысты;

р – үнді дауыссыз;

м – үнді дауыссыз;

а – жуан, ашық, езулік дауысты;

7 әріп, 7 дыбыс бар.

Answer 2

Ықылас – дыбыстық талдау, оқушылардың мәліметтік мәтінін түсіну және түсінбей алу деңгейін бағалау үшін қолданылатын бір талдау жолыдың атауы. Бұл талдау студенттерге меморизация және түсіну үшін ретінде жаңа мәтіндер дайындау мен қайта талдау жасауға мүмкіндік береді.

Ықылас – дыбыстық талдаудың ерекшеліктері:

1. Кедегеіліктікті оқу: Қолдаушы басқаруда толық тексті қараудан бас тарту кезеңде маңызды ойларын жасайды. Мысалы, мәтіндегі жаңа сөздер немесе анықтамалар талдау жасалымын жетілдіреді.

2. Бірдейлікті оқу: Оқушылар өзі дебарысында мәтінні оқып, рәсімделген белгілер мен мәндерді алдын ала ойлауға тырысады. Сондықтан үлгілі мен дыбыстық талдау қолданылмалы.

3. Нәтижелік бағалау: Талдау бітірілген кезде жазба арқылы оқушының талдаудағы мақсаттары мен бұйрықтары белгіленеді. Бұл арқылы оқушыларға олардың сапасы жайлы дерек беріледі.

4. Қайталау және ойлап көру: Оқушыларға мәтінге кайта қайталау жасау беріледі. Осы жолмен олардың қабылдандық деңгейі ойлап көреміз.

Ықылас – дыбыстық талдауды оқушыларға мерекелі нұсқаулықтарды бағалап, мәтінді жүзеге асыру мен түсініктеме жасау үшін қолданудың әдістері бар. Бұл талдау оқушыларға оқу материалы мен ресурстарды қолдану аспаптарындық жасау техниктерін дамытуға көмектеседі.