Question

8-тапсырма. Берілген сөйлемдер неше мағынада қолданылады? Әр мағынасына жеке-жеке сөйлем құрап жазыңдар.жас, қас, түс, асык, жақ, бақ, алма​

Answer 1

Ответ:

Менің жасым 12 де

Менің анам жас көрінеді

Ешкіммен қас-дұшпан болмау керек

Оның қастары сондай әдемі

Менің сүйікті түсім-көк

Аружан бүгін қорқынышты түс көрді

Ол түске дейін ұйықтады

Асық-қазақтың ұлттық ойыны

Сен мына жаққа баруың керек

Біз бақтан алма жинадық

Енді қойларды бағу-ағамның мойнында

Інім менің кітабымды рұқсатсыз алғаны үшін мен оған"кітапты алма орнына қой"деп айттым

Алмираның сүйікті жемісі-алма

Answer 2

Сөйлемдер дилдерде айтылған сөздерді бір-бірімен қосу/жасау/өзгерту арқылы жасалатын әйелдеу ұрпағының ерекшелігін анықтайды. Сөйлемдер, бір-бір әйелдеудің басында, аның ауысуы/кәрігізуге жататын мағынаны көрсетеді.

Берілген сөйлемдердің мағынасына көз жеткізгеніміз келеді: 1. Жас - анық болып жататын әйелдеу мағынасы. Мысалы: жас балапан, жас отбасы, жас адам иесі. 2. Қас - кәсіпкер еркектің жақсы қасиеттерін көрсететін әйелдеу мағынасы. Мысалы: қас жатыр, қас мұрдаушы, қас жемістік. 3. Түс - тұңғыштың түсімен байланысты әйелдеу мағынасы. Мысалы: қызыл түс, ақ түс, көк түс. 4. Асык - сүрет сәтінде бес сетір мағынасын көрсететін әйелдеу мағынасы. Мысалы: асык көз, асык сезім, асык саз. 5. Жақ - еркектің жақсы қасиеттерін көрсететін әйелдеу мағынасы. Мысалы: жақ адам, жақ қорықпас, жақ дос. 6. Бақ - аса майда дәм алу, дәм алған жерді анықтауға арналған әйелдеу мағынасы. Мысалы: бақ бұлақ, бақ балдар, бақ табиғат. 7. Алма - алдағы даңғылаған сұйық етін анықтауға байланысты әйелдеу мағынасы. Мысалы: алма көктер, алма қозғалған, алма жұмыс.

Мысалы, "жас балапан" сөйлемінде "жас" - мағынасы "жас адам" болатын сөз; "қас жатыр" сөйлемінде "қас" - мағынасы "қас мұрдаушы" болатын сөз; "түс аң" сөйлемінде "түс" - мағынасы "қызыл түс" болатын сөз.

Сөйлемдер ашық/қанау/сөкпелі/күлекті/әйелдеу жататын сөйлемдер группаларына бөлінеді. Жеке-жеке сөйлемдер, тек өзгеріске орналасқан/ыдыстайды/ықтайды жататын сөйлемдерді таңдайды. Орнына, "жас адам" сөйлемі өзгерту жасағанда "жас" сөзінің орналасқан әрі құрама мағынасында да ауысуыны қарап отырамыз.