Question

3-тапсырма. «Абай-табиғат жыршысы» деген тақырыпқа эссе жазыңыз. Помогите пожалуйста срочно надо ​

Answer 1

Ответ:

Абайдың табиғат лирикасы

Абай өлеңдерінің бір алуаны - табиғат лирикасы. Табиғат - адам баласының еңбек етіп, өмір сүретін ортасы. Бар байлық, қазына, тіршілік, табиғат дүниежүзі әдебиетіндегі ірі классик ақындардың барлығының да шығармаларынан орын алды. Әр дәуір, әр жағдайға лайықты табиғатты әркім әртүрлі жырлады. Біреулер табиғат арқылы өмір сүретін, біреулер табиғатты суреттеу арқылы көңіл-күйін, өз көзқарасын айтып берді. Ал кейбіреулер белгілі бір кезеңдерде өмірдегі күрес-тартыстардан безіп, табиғатты ғана жырлап, өмірден безу көйгейін тартты. Қайткенмен де, табиғат көркем әдебиеттен үлкен орын алды.

Абайдың да айрықша жырлағанының бірі табиғат болды. Ол табиғат аясында өсіп, оны сүйе білді. Абайдың «Желсіз түнде жарық ай», «Күз», «Қыс», «Жаз» деген өлеңдерін оқығанда, табиғаттың әртүрлі құбылысы көзіңе елестейді. Жаратылыстың жайдары жазын, түсі суық тұманды күзін, не болмаса сақылдаған аязы мен қарлы боранын өзің көріп тұрғандай боласың. Мысалы, «Желсіз түнде жарық ай» деген өлеңінде:

Желсіз түнде жарық ай

Сәулесі суда дірілдеп,

Ауылдың жаны терең сай,

Тасыған өзен гүрілдеп.

Қалың ағаш жапырағы,

Сыбырласып өзді-өзі.

Көрінбей жердің топырағы

Қажым Жұмалиев. Абайдың табиғат лирикасы (жалғасы)

Абай өлеңдерінің бір алуаны - табиғат лирикасы. Табиғат - адам баласының еңбек етіп, өмір сүретін ортасы. Бар байлық, қазына, тіршілік, табиғат дүниежүзі әдебиетіндегі ірі классик ақындардың барлығының да шығармаларынан орын алды. Әр дәуір, әр жағдайға лайықты табиғатты әркім әртүрлі жырлады. Біреулер табиғат арқылы өмір сүретін, біреулер табиғатты суреттеу арқылы көңіл-күйін, өз көзқарасын айтып берді. Ал кейбіреулер белгілі бір кезеңдерде өмірдегі күрес-тартыстардан безіп, табиғатты ғана жырлап, өмірден безу көйгейін тартты. Қайткенмен де, табиғат көркем әдебиеттен үлкен орын алды.

Абайдың да айрықша жырлағанының бірі табиғат болды. Ол табиғат аясында өсіп, оны сүйе білді. Абайдың «Желсіз түнде жарық ай», «Күз», «Қыс», «Жаз» деген өлеңдерін оқығанда, табиғаттың әртүрлі құбылысы көзіңе елестейді. Жаратылыстың жайдары жазын, түсі суық тұманды күзін, не болмаса сақылдаған аязы мен қарлы боранын өзің көріп тұрғандай боласың. Мысалы, «Желсіз түнде жарық ай» деген өлеңінде:

Жаңа пұлмен жамырап саудагерлер,

Диханшылар жер жыртып, егін егер.

Шаруаның бір малы екеу болып,

Жаңа төлмен көбейіп дәулет өнер, - дейді.

Ақын қазақ даласындағы жазғытұрғы кездің барлық суретін толық берумен бірге, бұл кезді қазақ халқын еңбекке жұмылдыратын, тіршілік үшін күресінің қайнар көзі деп таниды.

Мал семірер, ақ пенен ас көбейер,

Адамзат көңілі өсіп, көтерілер.

Қара тастан басқаның бәрі жадырап,

Бір сараңнан басқаның пейілі енер.

Тамашалап қарасаң, тәңір ісіне,

Бойың балқып, ериді іште жігер, - деп, жаздың суретін өзі де сүйеді және оны жалпы жұрттың көңілін шарықтатып, жігерін туғызатын маусым деп ұғады.

Абайдың тағы бір өлеңі - жазғы шілде кезін суреттеген өлеңі. Ақын бұл өлеңінде жаздың дәл кемеліне келіп тұрған кезін көрсетпек болады. Жаздың әдемі көрінісін:

Жаздыгүн шілде болғанда,

Көкорай шалғын, бәйшешек

Ұзарып өсіп толғанда,

Күркіреп жатқан өзенге,

Көшіп ауыл қонғанда,

Шұрқырап жатқан жылқының

Шалғыннан жоны қылтылдап,

Ат, айғырлар, биелер,

Бүйірі шығып ыңқылдап,

Суда тұрып шыбындап,

Арасында құлын, тай,

Айнала шауып бұлтылдап, - деп суреттейді.

«Күз» өлеңінде шөп қуарып, күн салқындап, көңілсіз кездің келу суретін бұлжытпай берумен қатар, мал баққан көшпелі, шала көшпелі ел үшін күздің жағдайсыз кезең екендігін айқындайды.

Кемпір, шал құржаң қағып, бала бүрсең,

Көңілсіз қара суық қырда жүрсең, - дейді. Жалғыз бұл ғана емес, қай жерін оқысаң да, көзіңе күзгі кедей ауылдың көңілсіз сүреңі елестейді.

Табиғатты оқиғамен байланыстыра суреттеу халық ауыз әдебиетінде де болды. Бірақ қазақ әдебиетінде табиғаттың өзін жеке тақырып етіп алып, Батыстың классик ақындарының үлгісімен суреттеу Алтынсарин мен Абайдан басталады. Әсіресе оны жоғарғы сатыға көтерген - Абай.

Абай «Қыс» деген өлеңінде қысты адам бейнесінде суреттеп береді. Бұрын қысты бұлай суреттеу болмаған-ды. Абай оны қазақтың ұғымына сай «кәрі құдаң - қыс келіп, әлек салды» деген тәрізді байырғы сөздер арқылы образдар жасайды. Қысты ақ сақалды шал бейнесінде суреттеу бұрынғы қазақ әдебиетінде, Абайдан басқаларда кездеспейді. «Қыс» деген өлеңнің басқа жағын былай қойғанда, бұл шығармадан қыстың қырдағы елге қандай әсері барлығын, мал баққан жылқышыға, жалпы шаруаға жылдың ең бір қолайсыз кезі екендігін айқын көруге болады. Өйткені қыс өз тұлғасында толық берілген. «Қыс» өлеңін оқығанда, аязды қыстың суық лебі бетке тигендей болады. Табиғат тақырыбында жазылған бұл өлеңдері - ақынның асқан суретші екендігіне толық дәлел.

Answer 2

«Абай-табиғат жыршысы»

Абайдың творчылық жолы мен философиялық ойын-тілі қазіргі күнге де салыстыру мүмкін. Оған болашақты жасаушыларға жол жасаушы екеніні дәлелдейтін бір тақырып — "Абай-табиғат жыршысы." Осы тақырып қазіргі тақырыптар жайында жасалған эссені жазуды қалайтынымызды өзімізге танытамыз.

Абайдың табиғатты жаңа бетіндегілері жайында сөйлескені сұраушыларға бірінші жауап - ол, өзінің "табиғатты жыршы" деп атап алуы. Абай қазіргі күнде де өздерінің табиғатты жыршысына айналады. Ол, өз жазбаларында жаңа жағдайларды қарастыру және олардың бейнелерінде өзінің көрген жалпы рухтарын сызуымен айтады.

Табиғатты жыршы болу үшін адамның дене-шығармасы, алдасушылығы, бейнесі, жүрек жаттығуы, жасаушылығы және кешендігі қажет. Абайның сипаттамасындағы көзге көрінген адам жер асты ұзақ жолдан көрсеткен моменттерді де, сапарламасына де сияқты көзіне салады. Табиғатты жыршы болу үшін жануарлар, өркештер және ала тұзарлықтардың өмірі мен қайнар көзі өте жаңа жасалатын жағдайлармен танысу керек. Сонымен қатар, табиғатты жыршы күнге бой жасайтын жерлер мен олардағы адамдар туралы сөйлемдер мен өмір бейнелері тапсырған түрде жасалатын жағдайларды сұрап алатын қажет.

Абайдың "Абай-табиғат жыршысы" атап алуы жолымен өзімізді табиғатты жыршы болуға себеп табуға болады. Ол көптеген адамдарды айырысуды, көптеген жағдайларды таратуы, жаңа жерлерді жайластыруы және өмірді басқаруы мүмкін болады. Ол, бізге табиғаттың өте күндерге көз жеткізген бейнелері мен рухтарын түсіндіретін жол арқылы, табиғатты күрескен болу мүмкіндігін сілтемейді. Абайдың өзі табиғатты жыршы болу үшін оның бейнесіні жазудағы мәдени құрылымдарды қолдайды және жалпы жазбаларындағы философиялық мазмұндарын қолдайды.

Сонымен қатар, "Абай-табиғат жыршысы" атап алуы жолымен біз табиғатты жыршылау, оның құралдарын сақтау, жасаушылықты өсіру және оның өмірі мен өте күндерге көз жеткізген бейнелерін сақтау туралы дайындалуымыз керек. Осы жол арқылы, біз табиғатты көрген және табиғатты қайта жасауға көмек көрсететін тапсырмаларды жасау болады. Табиғатты жыршы болу жолымен, біз дене-шығарма жаңарту, ала тұзарлықтарды сақтау, жануарларды жасау және өмірді жаңа бейнелер мен қайнар көздер арқылы көрсету мүмкіндігін анықтаймыз. Осылайша, "Абай-табиғат жыршысы" атап алу тақырыбы бізге табиғатты күресу жолында көмек көрсету мүмкіндігін оялап табуға болады.