Question

5-тапсырма. Мәтінді оқыңдар. Көксерек пен төбеттің төбелесі немен аякталды? Өз жұбына әңгімелеп бер. Бiр күнi түсте Курмаш Көксеректi тыска алып шыгып, ае куйып жалатып турганда, анадайдан шылапшынның салдырын естiген кара ала тобет уйдiн көлеңкесінен шыгып, адымды койып едi. Екпiндеген бетiмен, жолында жаскап турган Курмашқа қарамастан, Көксеректі бүйір жағынан келiп арс етiп қауып түсті. Бурынырақ кезде бундайда асын тастап, кiсiге қарап жалтақтап шыгып кететін Көксерек ендi зор дауыспен «түрр» етiп, кара ала төбеттi алкымынан ала түсті. Ұстаган жері кулак-шекеге жакын едi. Тобеттiн мойнын тiстеп, жулкып-жулкып жібергенде, улкен тобет булган-булган етіп, Көксеректiн жанына дурс етіп сулап түсті. Манайдан журт дабырлап жиылып калып едi. Көксерек кара аланы тамагынан кысып коя бердi де, жотасы удiрейiп топтан шыга берді. келе Женген жаудын сыгымынан зорга кутылган кара ала кайсылап, жунi жыгылып, бiр жакка кетті... М. Әуезов. «Көксерек, энгімесінен жаю 100 балл за перевод​

Answer 1

Ответ:

Қара адырдың қарағанды сайы елсіз. Айналада қабат-қабат шұбар адырлар. Жақын төбелердің барлығын аласа боз қараған, тобылғы басқан.

Сай бойында май айының салқын лебі еседі. Бастары көгеріп, бүрленіп қалған қалың қараған жел лебімен сыбдыр-сыбдыр қағып теңселіп, ырғалып қояды. Маңайдан жуалардың, жас шөптердің исі келеді.

Ұзын кең өлкені қаптай басқан қарағанның ортасында терең, құр жар бар. Соның бас жағында итмұрынды қалың жыныстың арасында қасқыр іні бар. Жақын елге мәлім ескі ін. Жазға салымнан бері соны екі қасқыр келіп мекен етті. Бұрын итмұрын жанындағы кішкентай аланда кеңдігі кісі сыйғандай үш үлкен ін болатын. Биыл жас топырағы жағасында дөңкиіп, тағы бір жаңа ін шыққан. Бәрінің ауданы бір, жер астынан қатынасы бар.

Маңайы қасқырдың ойнағы. Жас шөптер басылып, тапталып қалған. Жақындағы қарағандарда қасқырдың ақ жүндері көрінеді. Қыстан қалған түбіті кәзір де әр жерде сөйтіп жүлынып қалып жүр. Індердің орта жерінде екі қалың сасыр шайқалып өсіпті. Қазір соның түбінде қысқы жүні әбден түлеп болмаған ақ қасқыр жатыр. Баурында кішкентай көк күшіктері қыбырлайды. Жарқыраған қызулы күн бойын ерітеді. Көзі бір сығырайып ашылып, бір жұмылып қалғуға кетеді. Иіген емшектері жыбыр-жыбыр тартылады. Төбесінде сасыр шайқалып ырғалады. Маңайдағы қараған мен итмұрын бастары қозғалактайды.

Бір мезгілде бас жағынан сатыр-сұтыр, сырт-сырт сынған ши, тобылғы, қу шөмшектер дыбысы келді де, есін жиғанша бірдеме қасына тасырлатып келіп қалды. Атып тұрды... Баурындағы көк күшік шашылып-төгіліп, ұмар-жұмар домалап қалды. Тұрғанда "арс" етіп, азу тістері ақсиып, ырылдай түрегелді.

Дәл сол кезде түп қарағаннан аса бере, алдына жас қызыл қозы топ ете түсті. Соның артынан секіріп шыққан — көк шолақ. Ентіккен, көбік акқан тұмсығымен ақ қасқырды айнала иіскеп, әр жерін жалап алды. Содан соң жерде үйелеп қалып, тыпырлап жатқан қозыны көре сала — "ырр" етіп барып бас салды.

Қозы екі қомағай ауыздың кергісінде қан жоса болып дар-дар айрылды. Сырт-сырт етіп жас сүйек сынды. Қапаш-құпаш, қорқ-қорқ етіп қомағай қанды ауыздар асайды. Тұмсығы мен бастары, мойын жүндері қып-қызыл болған қасқырдың жасыл көздері от шашады.

Аз уақытта екеуі қозының орнын ғана иіскелеп қалды. Енді біразда көк шөпте әрлі-берлі аунап-аунап, керіліп тұрып, жегендерін құса бастады.

Алдымен туған, көзі ашылған күшіктер жемденіп жатыр. Ең соңғы туған екі күшік баурын көтере алмай, тырбындап жатыр еді, енді оларды баурына алып емізе бастады.

Ертеңіне түсте жат иіс шықты, алыстан әлдеқандай дабырлаған дауыстар естіліп, жақындап келе жатты. Күшіктерді жоталарынан тістелеп, індерге тығып-тығып тастап, ақ қасқыр қараған ішіне кірді.

Answer 2

Көксерек пен төбеттің төбелесі Курмаш Көксеректің өз жұбына әңгімелеуіне барада болды. Түсте Курмаш Көксеректі тыска алып шыгып, ае куйып жалатып турганда, анадайдан шылапшынның салдырын естіген кара ала тобет уйдін көлеңкесінен шыгып, адымды койып еді. Екпіндеген бетімен, жолында жаскап турган Курмашқа қарамастан, Көксеректі бүйір жағынан келіп арс етіп қауып түсті. Бурынырақ кезде бундайда асын тастап, кісіге қарап жалтақтап шыгып кететін Көксерек енді зор дауыспен «түрр» етіп, кара ала төбетті алкымынан ала түсті. Ұстаған жері кулак-шекеге жақын еді. Тобеттің мойнын тістеп, жулқып-жулқып жібергенде, үлкен тобет болған-болған етіп, Көксеректің жанына дурс етіп сулап түсті. Манайдан жұрт дабырлап жиылып калды. Көксерек кара аланы тамағынан қысақ қоя берді де, жотасы ұдірейіп топтан шыга берді. Келе жеңген жаудын сығымынан зорға кутылған кара ала қайсылап, жұны жығылып, бір жаққа кетті...

М. Әуезов. «Көксерек, энгімесінен».