Question

Составьте монолог на казахском языке (10 предложений) про древние города Казахстана

Answer 1

Қазақстан Республикасы Еуроазиялық континенттің орталығында орналасқан. Белгілі бір жағдайларға байланысты бұл өңір сыртқы әлем үшін қол жетімсіз болды және сондықтан оған сырттан қызығушылық соңғы жылдары айтарлықтай артып келеді. Турист үшін, саяхатшы үшін бұл жерде барлығы қызықты: тарих, мәдениет, тұрмыс, табиғат, өйткені алғашқы, беймәлім материямен қарым-қатынас жасау және барлық жасушалардың толуы, осы қазына адамды ақиқатты тануға жақындатады.

Қазақстан аумағы ежелгі дәуірде қоныстанды, бұл туралы Бұқтырма өзені алқабында және Қазақстанның шығыс өңіріндегі Семей маңында, Павлодар облысының Баянауыл ауданындағы, Қаратау тауларында, Тараз маңында орналасқан археологиялық қазба жұмыстары кезінде табылған алғашқы қауымдық адам тұрақтарының іздері айтылады. Бұл тұрақтардың барлығы тас ғасырына жатады.

Палеолиттің орнына жаңа тас ғасыры (неолит) келді. Қазақстанда егіншілік, мал шаруашылығы пайда болған кезде екі жүзден астам неолит тұрақтары белгілі, адамдар аң аулау құралдарын жасайды, бұл жануарларды аң аулауды жеңілдетеді. Неолит дәуіріндегі адам тұрақтары республиканың барлық аймақтарында табылған.

Қола дәуірінде Қазақстанның орталық бөлігінде кен өндіру және металл балқытумен айналысты. Қола дәуірінің соңында, бірінші мыңжылдықта жаңа дәуірге дейін Қазақстан халқы көшпелі өмір салтына көшеді. Бұл кезде тайпалық одақтар пайда болады, алғашқы қауымдық құрылыстың ыдырауы басталады. Қазақстан аумағында мекендеген тайпалар мен асыл тұқымдық одақтар туралы мәліметтер жаңа дәуірге дейінгі бірінші мыңжылдықтың ортасына жатады. Қазақстанның солтүстік-батысында савромат тайпалары, Каспий теңізінің шығыс жағалауында Каспий тайпалары өмір сүрген. Тайпалар мал шаруашылығымен және егіншілікпен айналысты. Шамамен осы уақытта аймақтың оңтүстік-батысында Согд, Бактрия мемлекеті болған. IV ғасырдың соңында және III ғасырдың басында біздің дәуірімізге дейін Қазақстан аумағында Балқаш көлі мен Тянь-Шань сілемдері арасында өмір сүрген Үйсін, қангюй және аландардың жаңа тайпалары пайда болды.

Жаңа дәуірдің бірінші мыңжылдығының бірінші жартысында осы орындардың алғашқы қауымдық құрылысы құлдырауға келіп, VI ғасырдан бастап оның орнына аймақта феодалдық қатынастар қалыптасты, олар өңірде бір жарым мың жылдан астам уақыт бойы жалғасты. Өңірді дамытудағы ерекше орын "Ұлы Жібек жолы" болып табылады, ол Қазақстан аймағы арқылы өтіп, Қытайды Византиямен байланыстырды. Бұл жерде сауданың басты мәні жібек маталары болды. Көптеген қалалар Сырдария өзенінің алабындағы маршруттың Солтүстік жолында пайда болды. Міне, осы бағытта пайда болған кейбір қалалар.

Answer 2

Әлі древні қалаларымыз – біздің тарихымыздың мұрасы. Олар Казақстандағы көне замандағы елшіндердің жасағанына қарай орналасқан. Бұл көшпенділер ағаштан, камнан жасалған домбыр арқылы ән салушыларымыздың білінген жері болды.

Тұрғын қала – осы көше қалаларымыздың бірі. Оның тарихы ІІІ ғасырға берілуі мүмкін. Жері Көкшетау өңірінде. Аймақтық аймағымыздың байырғы кешені осы калада бар.

Тұрғын каласының жерінде екі кезекке жедел болып жасаған табиғаттық сенімізді байқадар ештеме жер білмейді.

Шыңғыс Қазақстанда орналасқан Мархабалы көне қала – бұл древні қалаларымыздың біреуі. Оның қоршаған тарихы Қазақстан тарихының маңызын білдіреді. Шыңғыс Казақстанның қоғамының қалқымына болатын өзгерістеріне жараспас.

Қызылорда аймағының шығыс жағында орналасқан Шардара көне қала – бұл елшінің мұрагерлігіне жақын болып табылады.

Сайрам арқалы Көне түріктер мен қыпшақтар қауіпсіз жүреді. Осы қалада жатқан қазақтар сияқты көне елшілер атағымен көз көрмеген ақындардың өмір сүргенін біледі.

Тұрғын мен Шыңғыс калалары – біздің көне тарихымыздың арманы. Олардың қарсыласқан батысінде Қызылорда жерлесіп отыр. Сайрамдағы көне кала атағымыз осы калаларда сақталады.

Кез-келген қалада біртұтас ел алған жылдардың тарихы тірі маңызды. Бірақ бұл тарих ешкімнің бетіне жазылмаған. Біздің көне калаларымыздың тарихы көп адамға қызығушы және маңызды. Оларды тану керек, біліп қалу керек, сияқты біздің тарихымызға ашық алаң болуы керек.