Question

Абылай хан тарихи тұлға эссе

Answer 1

Объяснение:

Абылай – Жәңгір ханның бесінші ұрпағы, Рахметтің досы. Жәңгір ханның Уәлибақы, Тәуке деген екі ұлы болады. Жәңгір қайтыс болып, таққа Тәуке отырғанда Уәлибақы хандыққа өкпелеп, Үргенішті билеген нағашы атасы Қайып ханның қолына барады. Уәлибақының баласы Абылай жекпе-жекке шыққанда жауы шақ келмейтін батыр болып, қанішер Абылай атаныпты. Осы Абылайдан көркем Уәли туады. Оның баласы Әбілмансұр (кейін қазаққа хан болып Абылай атанған) «ақтабан шұбырынды» жылдарында жетім қалып, үйсін Төле бидің қолына келеді. Аш-жалаңаштықтан жүдеген өңіне, өсіп кеткен шашына қарап Төле би оған «Сабалақ» деп ат қойып, түйесін бақтырады. Әбілмәмбет төренің жылқысын да бағады. Бұл, Ш.Уәлихановтың айтуына сүйенсек, Абылайдың 13 жасар кезі болса керек. Төле бидің тәлім-тәрбиесінде болуы Абылайға зор ықпал жасады. Қазақ даласының даналығын бойына жинаған баба ақылы мен парасатын, ел билеу қабілетін, анталаған жауға қарсы қазақ халқы басы біріксе ғана тойтарыс бере алатынын жас баланың санасына ұялата білген. Оған қоса бала кезінен көрген жұпыны тіршілік, өмірлік тәжірибе Абылайдың ел өміріне ерте араласуына себепші болды. Бұқар, Үмбетей жыраулардың, т.б. ауыз әдебиетінің ірі өкілдерінің мәліметтеріне қарағанда, Абылай жиырма жасында қан майданда ерлігімен танылған. Бұқардың Абылайға «Сен жиырма жасқа жеткен соң, Алтын тұғыр үстінде Ақ сұңқар құстай түледің» деуі осының дәлелі.

Answer 2

Абылай хан Тарихы: Тұлға қауымнамасы

Абылай хан, қазақтардың тарихында танымал кісіді. Ол 18-19 ғасырларда Қазақстанда халықтар арасында біріктіруге басқаратын көптеген жылдарға тап болатын хандардың бірі болып саналады. Абылай хандың тарихын тұлға деп атайдымыз, себебі ол танымал қауымнаманың кеңестігінде, жеткізушілерінің, ата-аналарының көмегімен халықтарды біріктіруге мәжбүр болды.

Абылай хан Қазақстандағы салтын жазба жүргізетін аталмыш екен. Оның көңілі, халықтарынан дәл сақталып, халқына өз қолымен жолдау болатын жер кезектесуі оның атыны дәл сақтап алды. Абылай хандың тарихы қайта қазіргі кезеңдегі көптеген жерде болып табылады, себебі ол бірлескен халықты басқаратын хандардың бірі болып саналады.

Абылай хан Қазақстанда қанша ғасырлық тарихының ерекше кезеңдерінде таптырған екен деп атаймыз. Ол 18-19 ғасырларда туған, жетістікке өзара жетістік бар кезең болды. Абылай хан кезеңінде Қазақстан территориясы ойластырылды, халықтар арасында бірлескендіру политикасы жүргізілді, ата-аналардың қолымен өзгеріс-түсінік болды.

Абылай хан тарихы, оның қасиеттері мен іс-әрекеттері туралы сөз барысында жарияланған мақалалар, қасиетті әдеби тарихтар, киім-кеңес сөздері мен басқа мәліметтерге негізделген көптеген дерекнамалар және тарихи қауымнамалар арқылы көрсетіледі. Оның тарихыны тұлға деп атау, оның қазіргі туған кезеңімен айырмасыз бірлескен халықтарды біріктету, олардың өзара ұқсаслығын, біріктету себептерін мәліметке асырау мақсатын қалпына келтіреді.

Абылай хандың тарихы тұлға қауымнамасы, Қазақстандық халықтардың бірлігін, ерекше құқықтарын, өзгерістерін, көне замандағы кезекте басқарған хандар мен құлдарын ұмытпайтын жаңа жангырулардың болашақ қауымына арналған деңгейде қажетті мәні бар.