Question

11-тапсырма. Тарихтағы Сырым батыр бейнесін ғаламдық тұрғыдан талдап, «Азамат ердің баласы» тақырыбына әдеби эссе жазыңдар.​

Answer 1

Ответ:

Қай халықтың да қадір тұтары - өзінің сөзін сөйлеп, кегін қуар басшысы мен батыры. Екеуі де тек халықтың ғана бойынан табылар сарқылмас жігер мен шабыттың, сана мен сабырдың, тәуекел мен арманның түлегі. Екеуі де жұртын елдікке бастаса, қайсыбір жұмыр басты пенденің болсын өресі жетпес ерен ерлікке, кемел кісілікке бастары хақ. Екеуі де тасқындаған қайраттың ғана емес, ең алдымен, кең толғап, кемсіз пішер кемеңгер ақылдың көрінісі . Ал, осы екі қас қасиет те бір басына сыйып, бағына біткен қазақ елінің асылы,әйгілі шешен,атақты батыр-Сырым Датұлы. Сырым Датұлы – қазақ тарихында ерекше орын алатын тұлға. Ол өзі өмір сүрген заманында тек қазақ даласында ғана емес, сол кездегі қазақ даласымен көршілес өзбек, қырғыз, түрікмен елдеріне даңқы жа­йыл­ған, түріктілдес елдерге де аты шыққан тарихи тұлға. Қа­зақтарды енді ғана бодандыққа ала бастаған ресейліктер қазақтың Сырым батыры жайлы хабар, жаңалықтарға құлақтарын ерекше түріп отырған.

Тарихшылар көп жағдайда Сырым Датұлының батырлығы мен ұлт-азаттық қозғалысқа қатысты іс-қимылдарына көбі­рек назар аударып, оның қазақ даласында жүргізген өзін-өзі басқаруға байланысты жаңашылдығын көлеңкеде қалдырып жүр. Ең алғашқы төменгі әкім­шілік басқару құрылымы Париж коммунасы (1789-1794) деп сана­лып келсе, Сырым Датұлы - одан төрт жыл бұрын қазақ даласында халықтың өзін-өзі бас­қаруының негізін қалаған адам. Ең алғаш рет қазақ даласындағы хандық басқарудың орнына Кіші жүз аймағында халықтың өзін-өзі басқару түрі - Халық жиналысын енгізіп, осы басқару түріне көшуге патшалық Ресейді көндіріп, отар бол­ған қазақ даласында алғаш рет Ресей заңына емес, қазақ даласының ата-баба қалдырған ережелеріне бағынатын әкімшілік аймақ құрды. Осы заңның арқа­сында сол кездегі мылтықпен қаруланған орыс казактарының қазақ ауылдарына шабуыл жасап, тонау мен малын айдап әкетуіне тос­қауыл қойды. Қазақтар Жайық өзеніне жақындауға, жағалауына қоныстауға мүм­кіндік алды. Әрине, ғасырлар бойғы қалыптасып келген қазақ даласындағы хандық басқарудың орнына Халық жиналысын енгізу­ ол заманда өте қиын еді. Сырым Датұл­ы бұл өзгерісті жасау жолында өзінің қара қылды қақ жарған билік абыройы, батыр­лығы, шешендігі сияқты сирек кездесетін қасиеттері мен данышпандық даналы­ғының арқасында атқарды

Объяснение:

Answer 2

Әдеби эссе:

Сырым батыр — мойын қанатымен жырлайдың, тарихтағы қолданысты батырлардың бірі. Темір жолмен қалдырған жолында өзі тап болған болатын тасы өзі. Оның атыны қазақ халқы Сыр-дан алған болса да, бұл өндірісінің мекендерінің арасында оған басқа тараулармен байланысы да бар. Тарихтан бері азаматтың деп де атақты қазақ батырларының ерікті орындарына түскені белгіленген. Тіпті Қарағалы, Жібек жолы мен басқа да жолдарды туғызған сенімді батырдың орнына орнатылған.

"Азамат ердің баласы" деп атауланған Сырым батыр туралы ерекше білім беру керек. Ол қазақ халқының туған күнінен бастап бабасының құрметінде қызмет етуге бастады. Ол бала кез-келгенде қайтадан қайту жасалмады, дегенмен бабасының есімі мен құзатуы арқылы балалық адамдардың төбесінде танылды. Сырым батыр өз бабасының әр туған күнінде қазақ халқының адал жолын жалғау үшін керек болатын салт-дәстүрлер мен сақтауларды меңгеріп отыр.

Азаматтың төбесі болу — бұл тек қазақ халқының атасынан әлдеқайда қызмет еткен болмас, бірақ оның төбесімен қазақ халқының бірлігі, едігі білінетін. Сырым батыр азамат ердің баласы деп аталғанда, ол ерлік, адал жол мен ерлікпен танысқан қазақ халқының дінамикасы мен бірлігін танытады.

Сырым батыр бейнесі тұрғысында оның тарихтағы рөлі көптеген салаларда сызылып келген. Оның ерлігі, азаматтығы қазақ халқының міндетіндіктерін жасауға қолдау көрсетуі, оларды қорғау, мұрасын сақтау артықшылықпен байланысты. Тарих бойынша Сырым батыр бейнесі ғаламдық тұрғыда таңдап отыр, оның аталмыш басында "Азамат ердің баласы" деп атауланғаны маңызды сөздерден бірі.

Сырым батыр бейнесі — бұл қазақ халқының тарихындағы маңызды оқиға. Оның ерлігі мен азаматтығы қазақ халқының дамуы мен бірлігінің тұрғыдан талдауын және ата-бабалардың құрметінің бетін-беті бірінші болуын бізге үйретеді. "Азамат ердің баласы" деп атауланған болашақтың құрылуында, біз оның жолын қадаммен жүруіміз керек.