Question

Қорқыт ата нақыл сөздерінің тәрбиелік мәні неде?» тақырыбында Қорқыт нақылдарының көркемдік-идеялық құндылығын гуманистік тұрғыдан талдап, әдеби эссе жазыңыз Терезе өтінем керек 120сөз примерно​

Answer 1

Ответ:

Рухани өміріміздің тарихында бір дәуірдің болмыс-бітімін, таным- түсінігін айшықтай түсетін айрықша тұлғалар болды. Исламға дейінгі Тәңірлік дүниетанымның шашырап жатқан дерек көздерінің негізінде пайымдап, бас- аяғын жинақтауға әрекеттенер болсақ, оның бел ортасында тұрған дара тұлғаларды айналып өту мүмкін емес. Солардың бірі, бірегейі-түркі халықтарының арасында есімі ежелден танымал-Қорқыт ата. Шығыс Түркістаннан бастап Кіші Азияға дейінгі түркі халықтарының ауызша да, жазбаша да жәдігерлерінен ойып орын алған Қорқыт бейнесі бір ғана көркемдік дүниенің жеміс еместігі, мұның астарында берісі нақтылы тарихи тұлға, арысы тұтас қоғамдық-әлеуметтік, саяси, діни дүниетаным тамыр тартып жатқан дәуірлік құбылыс жатқандығы даусыз. Байыптап қарасақ, исламнан бұрынғы идеология мен таным-түсінікке қатысы бар тұлғалардың қуаттысы да, жұртшылыққа кеңінен мәшһүр болғаны да Қорқыт есімі. ҮІІІ ғасырда Сыр бойында өмір сүрген Қорқыт Ата-ежелгі түркілердің көрнекті ағартушысы, ойшылы, әрі ақын, сазгер, әрі күйші, тарихта ерекше рухани із қалдырған, халық даналығын жинаушы. Өзінің философиялық толғамдарында өмір мәселелерін көтерді. Мәңгі өлмеудің жолын қиялымен іздестіреді. Қорқыт ата поэма, күйлер шығарып, оны қобызда орындайтын болады. Сол себепті де “Қорқыт ата шығармаларын” “Қорқыт Ата кітабы” деп атайды. Себебі, Қорқыт Ата айтқан жырлар, дастандар жинақталып, 12 тараудан тұратын кітапта батырлық, елдік, адамгершілік туралы оқиғалар жырланады. “Қорқыт Ата кітабы”- бүкіл түркі тілдес халықтарға ортақ аса көрнекті жазба ескерткіші. Бұл еңбекте тәлімдік мәні күшті афоризмдер, қанатты сөздер мен тағылымдық-танымдық идеялар, өсиет сөздер көптеп кездеседі. Кең даланы еркін мекендеп, салтанатты, салауатты өмір кешкен көшпенділер “Адамзат өмірінің мәні неде?” деген философиялық мәселеге ұрпақтар сабақтастығы адамзат тіршілігінің мақсаттарының бірі екендігі туралы түсінікке әкеліп салған. Қорқыт Ата мұрасындағы адам мәселесі, оның өмір сүру қағидалары, мақсат-мұраттары және қоғам мен ұлттық болмыс хақындағы әлеуметтік- тұрмыстық толғаныстарына алып келеді. Онда халқының болашағы, жалпы адамгершілік құндылықтар мен қасиеттерді сақтау, тәлім-тәрбие, ата салтын, дәстүрін құрметтеу мен қастерлеу мәселелері өз болды. Қорқыт Атаны жалпы түркі халықтарының мәдени-дәстүрінің негізін салушылардың бірі деп қарастыруға болады. Қорқыт ата дана-ақылшы ретінде, біріншіден, даналық толғаныстары мен тұжырымдары, өсиетнамалардан, ғибратнамалар арқылы көрінсе, екіншіден, жырларының идеясы мен ішкі формасынан, үшіншіден, әрбір жыр соңындағы қорытынды сөздерінің ақыл-кеңестері мен батасынан сезімдік сипатты тәлімдік-тәрбиелік ой толғаныстарынан байқатады. Қорқыттың этикалық әлемі-бұл қазақ халқы қоршаған табиғатқа, ұлы Отанға және оның батырлық өткеніне деген сүйіспеншілігін жиған ұрпақтардың жалғастырушы желісі, әдептілік дәстүрлердің тірі жалғасы, болашаққа сеніммен қараудың таусылмас қайнар көзі және даналықтың қазынасы. Ойшыл- сәуегейге жас та, кәрі де және одан өмірлік ауыртпалықтардан айығуға, жанына тыныштық және жүрек- теріне жылылық таба білді.

Answer 2

Қорқыт ата нақыл сөздері әдеби тілде жазылған сөздердің бір түрінде, олардың тәрбиелік мәндері мен көркемдік-идеялық құндылығын өзіндікті, әлеуметтікті, қоғамдықты, діни-этикалықты, мадени-мәнгілікті арттыру мен бекіту туралы жасалған сипаттамалары мен мақсаттары бойынша анықталады. Қорқыт нақылдары адамдар арасында қарым-қатынасы, байлығы, адалдығы, мейірімділігі мен еркіндігі туралы қоғамдық созымды қалыптастыру арқылы қоғамның дамуын бекітуге баулу болады.

Қорқыт ата нақыл сөздерінің тәрбиелік мәні адамдардың әдістемелік өмір салтыны, басқа да адамдармен біріккенде көрсету керек көптеген сараптамаларды ішкі жанында сақтауға арналған. Олардың арқылы адамдар арасында байланыс, бірлік, ақыл-парасаттылық, біліктілік, меңгерушілік және басқа да позитивті маңызды қоғамдық құндылықтар төмендетілген.

Қорқыт нақылдарының гуманистік мәнері адамның ақыл-парасаттылық, еркіндік пен басқа да көптеген мəнгіліктеріне қатысты жетекшілік ететін. Бұл құндылықтар адамның басқаларға қарым-қатынасы мен адамдар арасындағы аудармаулықты арттыруға көмектеседі.

Қорқыт ата нақылдарының көркемдік-идеялық мәні олардың тілдік дамуымен, даму мемлекеттіктігімен, діни-этикалық мәнерімен және әдеби-саңқарлық мақсаттарымен байланысты. Олардың белгілі көркемдік-идеялық мәні адамгершілік, толеранттылық, өздік жетістікке болмау, көпшілікке тиістілік пен бірлікке кері қатысу қажеттілігін белгілейді.

Қорқыт ата нақыл сөздері арқылы адамдар арасында байланыс, тығыздық, бірлік және толеранттылықты арттыру, адамдардың әдістемелік өмір салтынын жетілдіруге көмек көрсету, көпшілікке тиістілік пен гуманитарлық мәнерлерді ұстану мақсатын жүзеге асыратын.