Question

Аралым айналайын арым менің эссе​

Answer 1

Ответ:Арал теңізі ғасырлар бойы планетамыздың ең үлкен континенттік сутоғаны ретінде белгілі еді. Ол қазіргі Қазақстан мен Өзбекстан шекарасында жатыр. Бірақ бүгінгі күні оның тартылып бара жатқандығы бізге сабақ болуы тиіс.

Ақырзаман деген тура осындай болар, – дейді Юсуп Камалов, алдымызда ұзыннан-ұзақ созылып жатқан, тал-шілік басқан шөл даланы қолымен нұсқай отырып. – Ерте ме, кеш пе, ақыр­заман бола қалса, тек қарақалпақстандықтар ғана одан аман қаламыз, өйткені біз қазірдің өзінде-ақ ақырзаманды бастан кешіріп отырмыз.

Төбе-төбе болып жатқан ұлу қабыршақтары мен құмда қайраңдап қалған, тозығы жеткен қайықтар болмаса, Өзбекстанның солтүстігіндегі өзіміз тұрған құмдақ жартастың үстінен қарағандағы көрініс нағыз бір шөл далаға тап болғандай әсер қалдырады. Бұл ара кезінде Арал теңізіне сұғына орналасқан түбектің шеті еді. Ол 1960 жылы ауданы жағынан әлемде төртінші орынды иеленсе, оның аумағы шамамен 67 000 шаршы шақырымды құрайтын. Бұл дегеніміз, Батыс Вирджиния штатының аумағынан да үлкен деген сөз. Ал арт жағымызда Мойнақ қаласы жатыр. Ол бір кездері балық консервілеу зауыты бар, қанатын кеңге жая дамыған орын еді. Тіпті, бертінде, 1980 жылдардың өзінде ол жыл сайын мыңдаған тонна балық өндіретін. Елу жыл бұрын Арал теңізінің оңтүстік жағалауы тура біздің табанымыздың астында жатты. Ал қазір ол солтүстік-батысқа қарай 90 шақырымға дейін тартылып кеткен.

Объяснение:

Answer 2

Арал теңізі – бұл дүниедегі ең үлкен көрініссіз су бөлмесінің алдындағы аузы. Бірақ бұл мүмкіндіктермен бетпе-бет шеккен теңіз де емес. Арал теңізінің айналайын арымы айға бір сапарлық қазіргі күнде кедейлі, қауіпті тұратын су бөлмесіге айналды.

Арал теңізінің айналайын арымы 1950-60 жылдары Арал теңізінің жетісу жылына шіркініс жасау мақсатында орнатылған су арымдарының өсуі мен қолдануынан келесі себептермен күшіп кеткен:

1. Жеңілдік суының қол жеткізілуі: Арал теңізінің территориясындағы құырысу жерлері қазып жатады. Бұл бұрынғы су жолын жасау жөніндегі жоспарды қолданып, айналайын арымдарда көптеген қазақстандық айналайындары жоқ болды.

2. Қазып жатқан су арымдары: Арал теңізінің жылын жетісу жылына шығарып жатқан су арымдары теңіздің аузына тура кетеді. Су сапары жойылып, теңіз айналайын арымы кіші болады.

3. Экологиялық көмек көрсетілмеуі: Арал теңізінің айналайын арымына экологиялық көмек көрсетілмейтіні теңіздің жағдайын жақсартады. Суда жасалатын экосистема көптеген үлкен өзгерістерге ұшырауда.

Арал теңізінің айналайын арымын айқындау және оған көмек көрсету үшін қолдау қолжетімді. Энергия, технология, экология, жобалар жасау, ауыл шаруашылығы, туризм, ақпараттық технология және білім беру айналайын арымдарды қалпына келтіру үшін қажетті жақсарту және қамтамасыз ету үшін ерекше мерекелерге қажетті.

Өйткені, Арал теңізінің айналайын арымы мен оның жағдайы түнгі мәселелерді жатады, жатаса да келесі нұсқаларда мақсатты жақсарту мүмкін болады:

1. Теңізді созылдыру: Арал теңізіне түнді ассанда жақын жерлерден су келгенінің түрлі жақтарын созу және су көлемін көбейту керек.

2. Экологиялық қорғау: Арал теңізінде экологиялық қорғау жұмыстарын орындау және биосистеманы қалпына келтіру үшін өзгерістер жасау.

3. Энергия сапарламалары жасау: Сондай-ақ су жиналдыру жүйелерін жасау және су жию бұйымдарын бейімдету үшін энергия сапарламаларын жасау.

4. Туралы қазақстандықтарды қамтамасыз ету: Жылдам даму жасау, жұмыс тапсыру жағдайларын жасау, тех