Question

18 ғасырдағы қазақ хандығы?​

Answer 1

Объяснение:

18 ғасырдың бірінші ширегіндегі қазақ хандығының ішкі және сыртқы жағдайы

Тіл

PDF түсіріп алу

Бақылау

Өңдеу

Қазақ хандығының ішкі жағдайы Өңдеу

Тәуке хан (1680-1715/18 жылдар) билік еткен жылдары қазақ хандығы орталықтандырылған мемлекет болып қала берді. Қазақ хандығында бейбіт өмір орнады, заңдар қатаң сақталды, тайпааралык алауыздык азайды. Шиеленіскен ірі даулар мен айтыс-тартыстар беделді билердің тікелей араласуымен шешіліп отырды. Барымта-карымта, жайылымдар мен су көздерін бөлісу жөніндеп алауыздықтар мейлінше азайды. Қазақтың әскери жасақтарының жауынгерлік кабілеті күшейді. Ішкі ауызбірліктін арқасында елдің орасан зор аумағының тұтастығы сақталды. Қазақтар солтүстігінде орыстардың Тара қаласынан бастап, оңтүстігінде Ташкент қаласына дейінгі, батысында Жайық (Орал) өзенінен бастап, шығысында Ертістің орта ағысына дейінгі жерлерді иеленді. Қазақтардың Еділ (Волга) өзені аймағында көшіп-қонып жүрген кездері де болды.

Тәуке хан тарихқа «Жеті жарғы» заңдар жинағын жасаған билеуші ретінде кеңінен танылды. Оның кезінде құрамында қазақ даласының данышпандары атанған аса беделді Төле би, Қазыбек би, Әйтеке би бар билер кеңесі құрылды. Олардың жеке тұлғалары мен аттарының өзі бүкіл қазақ халқының және Қазақ хандығының бірлігі мен біртұтас топтасқандығын білдірді. Тәуке ханның кезінде қазақтардың үш жүзінің ең таңдаулы да беделді деген өкілдері жыл сайын бас қосып, аса маңызды мәселелерді талқылап, шешім қабылдап отырды. Ондай жиын Оңтүстік Қазақстанның аумағындағы Күлтөбе деген жерде өтіп тұрды. Атақты ханның ордасы орналасқан қала қасиетті Түркістан болды. Қазақтар Сырдария өзенінің өңіріндеп 32 қалаға иелік етіп, басқарып отырды. Тарихшы ғалымдар Тәуке хан билік құрған уақытты Қазақ хандығының «алтын ғасыр» кезеңі деп бекер атамаған. Атақты орыс тарихшысы А.И. Левшин осы билеуші туралы былай деп жазады: «Ол оларды, тайпаларды, өліспей беріспейтін алауыздықтан арылтты, олардың арасындағы бірнеше жылга созылған қанды қырғын сойқанды тоқтатты, ол өзгелердің бәрін де асқан ақыл-парасатымен, қара қылды қақ жарган әділеттілігімен өзіне бағындыра білді».

Answer 2

18-ші ғасыр Қазақстан тарихында арнайы кезеңді даму және дамып көркенді бір ғасыр болып табылады. Бұл уақытта Қазақ хандығының тарихында бірнеше өзгеше оқиғалар өтті.

18-ші ғасырда Қазақ хандығынан кейін Орта Азияда ұлт араласпа жеңіске жеткен ұйымдар орналасты. Оның бірі – Жунгария хандығы, жоғары Жетісу жерінде орналасқан хандықтың бір жолы. Бұл ұйым Қазақ хандарының әскерлерімен және жасаушыларымен өзара жылжуында де жолауында қарастырылды.

18-ші ғасырда Қазақ хандығы өзгерді, тарихи сияқты. Қазақ хандары арасында бірден кейін Кыргыз, Жетісу, Қыпшақ және жерінің табылмайтын қатарлас жерлеріне айналды. Бұл ұйымдар арасында орыс-жауыз үшін кеңінен жасаушылары қатарында жылжу жасаушылары, сарбаздар жасайды. Сондықтан, Қазақ хандығының өзгерген хандарының саны көптік. Бірінші қатарда, болашақтың хандарының өмірі кедейге ұзарту аймақты, жеңіске шаттықтағы орнын жаңалауға кедергі болды.

18-ші ғасырда Орыс империясы Қазақ хандығына қарсы өзгерген одақ құрды және хандарға қарсы орыс әскерлерімен соғыс жасады. Осы соғыс қатарында, Қазақ хандарының кейбір қисымы Русияның ескірегеніне қосылатын жыртыңызды қосу мақсатында Русияға қосылды. Бұл жыртыңызды тарихи Жас ұрпағы соғыстауларында қолданды.

18-ші ғасырда Қазақ хандығының ішкі саясаты және жерінің құрамы созылды. Осы кезде Қазақ хандары Орыс империясының қолынан шықты және ұсталды. Қазақ хандығының арнайы өзгеруі мен басқарушыларының үлесі тіркелді.

Оның барлық қалай тарихи дамуы қазіргі Казақстан жерінде есептелуі мүмкін. 18-ші ғасырда Қазақ хандығының тарихы өзгерген жерлері, оқиғалары мен жетістіктері қысқартылғаны анықталады.