Question

1-тапсырма. Мәтінді мұқият тыңдаңыз, мәтінде не туралы айтылғанын 3 сөйлемммен жазыңыз. Ұсынылған ақпарат бойынша факті мен көзқарасты жазыңыз. Тыңдалым мәтіні. «Көшпелілік — көшпелі халықтардың тарихи қалыптасқан әлеуметтік-экономикалық даму жүйесі, шаруашылық-мәдени типі. Еуразия даласын мекендеген көшпелі халықтардың негізгі өндірістік құралына айналған мал шаруашылығы тамақ өнімдерін беріп қана қоймай, айырбас үшін де пайдаланылды. «Ата қоныс» ұғымы көшпелілер үшін қасиетті, өз жерінің тұтастығының кепілі және көршілес жатқан мекендерге де қол сұғуға болмайтындығын мойындау болды. Көшпелілер уақыт пен кеңістікті игеруі, танып түсінуі нәтижесінде көшіп-қонып, табиғаттың колайлы белдеулерінде орналаса отырып, мәдениет пен климат ерекшеліктерін ұтымды қолдана білген. Мысалы, Қазақстанда ерте заманнан бері маусымдық жайылымдар пайдаланылған. Жауын-шашыны молырақ Арқаның теріскейіндегі орманды-далалы алқапты, оңтүстікшығыстағы таулы өңірді жұрт ең алдымен жайлау, ал шығыс және ортаңғы аймақты қыстау ретінде пайдаланып келген. Көктеу мен күзеу мал қыстайтын жерлерге тікелей жалғасып жатқан. Қалыптаскан дәстүр бойынша маусымдық жайылымдардың рулар арасында бөліске түскенімен, мал қыстайтын жерлерден басқасын елдің бәрі бірдей пайдаланған. Қатал даланың табиғатын танып түсіну, оның ішкі заңдылықтарын терең білу, болжай білу — мұның бәрі көшпелілер мәдениетінің маңызды жақтарын көрсетеді. «Құрғақ даланы, — дейді ағылшын тарихшысы, социолог А. Дж. Тойнби (1889-1975), — тек бақташы ғана меңгере алады, бірақ сол далада тіршілік етіп, табыстарға жету үшін ол өзінің шеберлігін тынбай жетілдіре беруге міндетті, ол ерекше адамгершілік және парасаттылық қасиеттерді калыптастырады.» Малшылық егіншіліктен көрі күрделілеу, өйткені диқан табиғат өнімдерін тікелей тұтынса, көшпелілерде мал табиғи өсімдіктерді өңдейтін механизм тәрізді. 1-сөйлем:______________________________________________________ 2-сөйлем:_______________________________________________________ 3-сөйлем:________________________________________________________ 2 факт 2 көзқарас КОЗКАРАС И ФАКТ ТОЛЬКО КЕРЕК ПЖ ПОМАГИТЕ ​

Answer 1

Ответ:

1Факт: көшпенділер уақыт пен кеңістікті танып түсінуі нәтижесінде табиғаттың қолайлы белдеурелінде орналасып отырып,климат ерекшеліктерін ұтымды қолдана білген

2Факт:"Ата қоныс " ұғымды көшпенділерүшін қасиетті,өз жерінің тұрмыстығының кепілі және көршілес жатқан мекендерге де қол сұғуға болмайтындығын мойындау болды.

1көзқарас: көшпенділер ауа райын болжап біліп малға қолайлы жерлерге көшіп отқан.

2көзқарас: көшпенділер ата қонысын сатпаған және өз қонысынан басқа қонысқа қол сұқпаған.

Answer 2

1-сөйлем: Мәтінде көшпеліліктің әлеуметтік-экономикалық даму жүйесінің жасауы мен шаруашылық-мәдени типінің тарихи мәнін түсіндіруге арналған бірінші сөйлемдерден бірі. Бұл сөйлемде көшпеліліктің әлеуметтік басқару қызметі мен күмәндандыру жүйесі, оның мәдени сипаты мен тірілісі жайлы мәлімет берілген.

2-сөйлем: Мәтінде көшпеліліктің ерте заманның жайылымдарын пайдалану жайлы айтылған соңғы сөйлемдерден бірі. Бұл сөйлемде көшпеліліктердің мал табиғи өсімдіктерге қалыптасу және олардың малшылықты дамыту жолдары туралы мәлімет берілген.

3-сөйлем: Мәтінде Құрғақ даласының табиғатын танып түсіну, оның ішкі заңдылықтарын білу мен болжай білу көшпелілердің мәдениетінің маңызды элементтері туралы білдіреді. Бұл сөйлемде Құрғақ даласының табиғаты мен оның көшпелі мәдениеті арасындағы тесілділіктерге айналдырылған мәліметтер берілген.

2 факт 2 көзқарас: 1. Мәтінде аталған "Ата қоныс" ұғымында көшпелілерге танымдықты беру, олардың қасиетті жануарлармен бірдейдігін жатқан мекендерге сұғу қылу туралы мәлімет берілген. 2. Мәтінде көшпеліліктердің малшылықты дамыту жолдарында аймақтар арасындағы мал қыстайтын жерлерден басқасындағы пайдалану жайлы мәлімет берілген.