Question

7-тапсырма. Мәтінді оқып, аннотациясы жаз. Кешпелi турмыспен күнелткен қазақтың ру-тайпалары байлыкка бас урмай, кукыктық жүйені мойындады. Оны танып-біліп, қабылдауларында өз ерекшеліктері болды. - Казак кукы, оның басты саласы - адам құқығы мен бостандығы аясында өзіндік теңдік, өзін-өзі басқару негізінен бастау (азаматтық қоғам) алып, дамы- ды. Оны ел ішінен шыккан дуалы ауыз би-шешендер жүргізіп отырды. Қазақтың тұңғыш зерттеушісі — Ш. Уәлиханов: «Би атағын беру қазақт халық тарапынан бір сайлау арқылы немесе халықты билеп отырған үкімі тарапынан бекіту аркылы болған емес. Сот ғұрыптарына әбден жетік, тіл шешен қазақтар ғана бұл құрметті атаққа өз бетімен ие болып отырған. «Е атағын алу үшін би болғысы келген казак өзінің заң ісіне жетік әрі шеш дік кабілеті бар екенін халык алдында сан рет көрсетуге тиіс болған. Он адамдардың атағы бүкіл қазақ даласына тез жайылып, жұрттың бәріне м болып отырған» деп жазады. Белгілі ғалым, академик Салық Зиманов: «Бір кездегі ежелгі қаза ласындағы ұрпақтар мұрасы болып табылатын заңдылық пен әділ сотты тын ғасыры қайтадан біздің тарихымыздың алтын бетіне айналуда, бола асуша да айналар деген уміт бар», - дейді.​​

Answer 1

Ответ:

Қазақ ру-тайпалары ежелден байлыққа назар аудармай, адам құқығын қорғаған. Ол уақытта ел дауын би-шешендер шешкен. Уалиханов: қазақ халқында билер сайлау арқылы сайланбаған. Би атағына лайық адам, өзін ел алдында оншақты рет көрсетуі керек. Академик С. Зиманов қазіргі кезге де осындай әділ жүйенің керектігін айтты

Answer 2

Казақстанда кешпелi турмыс ру-тайпалары байлыққа бастамайды және кукыктық жүйе орын алады. Олар өзінің қазақ азаматтығы мен бостандығы аясында теңдікті, басқару негіздерінде өз ерекшеліктерімен белгілі. Кешпелi турмыс дуалары қазақ халықынан шыққан би-шешендер арқылы жүргізіледі. Ш. Уәлиханов, қазақтың басты зерттеушісі, деп аталады: "Кешпелi турмыс алу үшін бір сайлау арқылы немесе қазақ халқының білген үкімі арқылы бекітудік болмайды. Сот ғұрыптарына әбден жетік, тілді шешетін қазақтар тек құрметті кешпелге өзінің қосымшасы болып келеді. Ешкім кешпел алу үшін өзінің заңына жеткені мен шешік көрсету мүмкіндігі бар болмаған жағдайда халыққа тиіс боларын көрсетуі тиіс." Белгілі ғалым, академик Салық Зиманов "Кешпелi турмыс ежелгі қазақ ластан ұрпақтардың заңдылығы мен әділ соттың тынық ғасырында болып табылады, біздің тарихымыздың алтын бетіне айналады және бала асушалардың негізгі үміті болып табылады" деп айтады.