Question

Пожалуйста помогите: Найти биографию Шокана Уəлихана на казахском с переводом

Answer 1

Өмірбаяны

Шоқан 1835 жылдың қараша айында Құсмұрын бекетінде қазіргі Қостанай облысы Сарыкөл ауданындағы Күнтимес ордасында (қыстауында) атақты аға сұлтан Шыңғыс Уәлиханов отбасында дүниеге келген. Әкесі Шыңғыс Уәлиханұлы сол кезде Аманқарағай дуанының (орталығы Қараоба мекені) аға сұлтаны болған. Округ орталығы 1844 жылы Құсмұрын қамалына ауысқаннан кейін дуан аты Құсмұрын болып өзгертілді. Шоқанның өз атасы Уәли Орта жүздің ханы болған. Арғы атасы Қазақ Ордасының Ұлық ханы Абылай, Шоқан оның шөбересі. Шоқанның балалық шағы қыс кезінде Обаған бойындағы Күнтимес ордасында, жазда Есілдің оң саласы Аққанбұрлық алабындағы атажайлауда өткен. Әжесі Айғаным тұратын Сырымбеттегі хан ордасында да балдәурен күндерін өткізген.«Жеті жұрттың тілін білуге тиісті» хан тұқымы болғандықтан, Күнтимес ордасындағы әкесі ашқан ауыл мектебінде хат таныған Шоқан сол мектепте ортағасырлық қыпшақ-шағатай тілін меңгереді, парсыша, арабша тіл сындырады.Шоқанның жақын туыстарының естеліктеріне қарағанда, ол бала кезінен білімге бейім әрі құмар болған. Шоқан тарихи аңыз-әңгімелерге ерте бастан-ақ қызыққан. Ол жастайынан данагөй билердің әңгімелерін, акындардың өлең- жырларын зор ықыласпен тыңдап өсті. Оған тәрбие беруде сұлтан әулетінен шыққан әжесі Айғанымның ықпалы күшті болды. Ол жас Шоқанға ежелгі қазақ аңыздарын, аңыз-әңгімелерін, мақал-мәтелдері мен даналық сөздерін жиі айтып отыратын. Шоқан 12 жасына дейін Құсмұрындағы мектепте оқып, мұсылман діні ілімімен танысты. Шоқан ауылдық бастауыш мектепте оқып жүріп-ақ араб, парсы, шағатай тілдерінің негізін үйреніп алды. Шоқанның жақын туыстарының естеліктеріне қарағанда, ол бала кезінен білімге бейім әрі құмар болған. Шоқан тарихи аңыз-әңгімелерге ерте бастан-ақ қызыққан. Ол жастайынан данагөй билердің әңгімелерін, акындардың өлең- жырларын зор ықыласпен тыңдап өсті. Оған тәрбие беруде сұлтан әулетінен шыққан әжесі Айғанымның ықпалы күшті болды. Ол жас Шоқанға ежелгі қазақ аңыздарын, аңыз-әңгімелерін, мақал-мәтелдері мен даналық сөздерін жиі айтып отыратын. Шоқан 12 жасына дейін Құсмұрындағы мектепте оқып, мұсылман діні ілімімен танысты. Шоқан ауылдық бастауыш мектепте оқып жүріп-ақ араб, парсы, шағатай тілдерінің негізін үйреніп алды.

Шоқанның ата-бабалары атақты сұлтандар әулетіне жатады. Оның арғы бабасы Абылай хан XVII ғасырдағы айбынды қазақ билеушілерінің бірі болды. Ал атасы Уәли хан патша үкіметі ресми түрде бекіткен қазақтың соңғы ханы еді. Шоқанның әкесі - Шыңғыс Уәлиханов білімді адам болған. Ол 1834 жылы Омбыда Сібірдің казак әскери училищесін бітіріп, орыс армиясында жоғары әскери шен - полковник атағын алды және Қазақстанды басқару аппаратында бірсыпыра жауапты қызметтер атқарды: Құсмұрын округінің аға сұлтаны, Сібір қырғыздарының облыстық басқармасының кеңесшісі, Көкшетау округінің аға сұлтаны болды. Россияның алдында сіңірген еңбегі үшін оған өмірлік мұра ретінде дворян атағы берілді. Шоқаннын анасы жағынан туыс нағашылары — Баянауыл өлкесіндегі атақты Шормановтар әулеті болатын. Шорманов Мұса орыс армиясының полковнигі, белгілі қазақ биі, Баянауыл сыртқы округының аға сұлтаны еді.

Ссылка на этом сайте посмотри https://surak.szh.kz/390288/%D1%88%D0%BE%D2%9B%D0%B0%D0%BD-%D1%83%D3%99%D0%BB%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D1%82%D1%8B%D2%A3-%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D2%B1%D1%8F%D1%81%D1%8B-%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B-%D0%BC%D3%99%D0%BB%D1%96%D0%BC%D0%B5%D1%82-%D1%82%D0%B0%D1%83%D1%8B%D0%BF-%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%96%D0%B7%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B5

Answer 2

Шокан Уалихан - один из наиболее известных казахских поэтов и общественных деятелей XIX века. Родился он в 1835 году в Карағанды, в тот момент это была часть Кокандского ханства. Отец Шокана, Уалихан был кыргызом, а мать, Ақбөлөк, была казашкой.

Шокан получил первое образование в медресе своего родного города, а затем отправился учиться в Бухарский медресе. После окончания учебы он вернулся в Казахстан и начал работать в должности учителя в медресе.

Однако настоящую страсть Шокан испытывал к литературе. Он начал писать стихи в юном возрасте, и вскоре его талант был замечен и признан многими в Казахстане. Шокан был одним из первых казахских поэтов, который начал использовать рифму в своих стихах.

В своих произведениях Шокан пел о жизни и обычаях казахского народа, о родной природе и о своих личных переживаниях. Его поэзия была глубокой и трогательной, и многие из его стихотворений стали народными песнями.

Кроме того, Шокан был активным общественным деятелем и борцом за права казахского народа. Он выступал против угнетения казахов со стороны колониальных властей, и его литературные произведения были направлены на просвещение и образование казахского народа.

Шокан Уалихан умер в 1865 году, в возрасте всего 30 лет, но его наследие продолжает жить и вдохновлять многих людей в Казахстане и за его пределами.

Перевод:

Shokan Ualikhan was one of the most famous Kazakh poets and public figures of the 19th century. He was born in 1835 in Karaganda, which was then part of the Kokand Khanate. Shokan's father, Ualikhan, was a Kyrgyz, and his mother, Aqbolok, was a Kazakh.

Shokan received his first education in the madrasah of his native city, and then went to study at the Bukharan madrasah. After completing his studies, he returned to Kazakhstan