Question

Түркі халықтарының әлемге танымал ойшылдары туралы не білесің? Пожааалуйстаа помогитее Даю 15 баллов

Answer 1

Ответ:

Әбу Насыр Әл – Фараби.

«Әлемнің екінші ұстазы» ретінде танымал болған ұлы ойшыл, философ, социолог, математик, физик, астроном, ботаник, лингвист, логика, музыка зерттеушісі Әбу Насыр Әл – Фараби 870 жылы Арыс өзенінің Сырға барып құятын сағасындағы Фараб (қазіргі Түркістан облысы Отырар ауданы маңайындағы ортағасырлық қала) қаласында дүниеге келген. Толық аты - Әбу-Насыр Мұхаммед ибн Мұхаммед Тархан ибн Ұзлағ Әл-Фараби.

Фараби оқып –жазуды туған қаласында үйреніп, заманының ең атақты ғұламаларынан сабақ алды. Фараб қаласында Александриядан кейінгі әлемдегі ең үлкен кітапхана орналасқан болатын, соның арқасында Әл Фараби мұндағы құнды қолжазбалар мен кітаптармен таныс танысып, оларды оқуға мүмкіндік алды. Тәлімін кеңейту үшін әуелі Иранға, кейін Бағдатқа кетті. Фараби Бағдадта болған кезінде кілең атақты кісілерден дәріс алған және өзі де сабақ оқытқан. Әсіресе логика және грамматика пәндері мен араб тілін меңгеруді осы қалада жалғастырды.

Ғұлама ойшыл бір қалада ұзақ тұрақтамай, үнемі саяхат үстінде болып, білімін шыңдаған. Бар ғұмырын білім мен ғылымға арнап, түрлі мәліметтерге сәйкес 70 – ке жуық тіл меңгерген екен.

Ол 150-ге жуық философиялық және ғылыми трактаттар жазып қалдырды. Ғалым философия мен логика, саясат пен этика, музыка мен астрономияны зерттеді. Ғұлама ойшыл ғылымды 2 топқа бөлген:

Бірінші: теориялық ғылымдар. Бұл топқа жаратылыстану ғылымдары мен метафизиканы енгізген.

Екінші: практикалық ғылымдар. Бұл топқа этика, фиқһ, кәләм (исламдағы өзекті тақырыптарын қамтыған ғылым саласы) ғылымдарын жатқызған.

Биылғы жылы (2020 жыл) ұлы ойшыл – ғұламаның 1150 жылдығы ЮНЕСКО көлемінде аталып өтіледі.

Answer 2

Түркі халықтарының әлемге танымал ойшылдары бөлімінде біздің біліміміз қаншалықты:

1. Мевлана Желаледдин Руми: 13-14 ғасырларда туған Түрік ойшыл. Оның өмірі, өзінің бірлесікті, діни-танымдық қызметінің қатысушыларымен байланысты жетекші өмірлерге жақын. Суфизм және әдебиет бойынша соғыстырған. Мевлана қазіргі кезде бізге "Тілеу" (Whirling Dervishes) деп атауылған тасма нығайту бар нәрсеге көмек көрсеткен.

2. Алишер Навои: 15-16 ғасырларда туған Түрік ойшыл. Бухорода туған, сөйлеуші, поэт, ойшыл екенін атануы бар. Әлемдегі классикалық Уйгыр әдебиетін ашуға көмек көрсеткен.

3. Күл-Тегін: Өзінің қазіргі қазақ халқы арасындағы қаһарманы ретінде танытуы жататын Түрік ойшыл. Күл-Тегін ерте шіркін көлемі, поэзиялық таланты мен ойын қатынастарымен танымал. Ол көршінде түрікше таза жазылған өзіндік өмірін жүргізген "Күл-Тегін діваны" деген құжатты жазған.

4. Назым Хикмет: 20 ғасырда туған Түрік ойшыл. Ол Түрік поэзиясының, драматургиясының және көңілді есептер