Question

Жоңғар мемлекетіне кушеюіне әсер еткен жағдайлар. Нужно до завтра​

Answer 1

Жоңғар мемлекеті (жазба: Жоңғар Орда), орта және кейбір ескертпелерде Жунгария деп аталатын, 17-18 ғасырларда Қытай тарихында жоңғар жоңғарларының басы үшін үйлесімді тас болып табылады. Жоңғарлардың басшысы білім алмайтын үш жас мол еткізген Калмық Казыбекі болып бастады. Оған арнап, осы дәуірдің аяғына дейін Жоңғарлар орасында хандарының байласуын жасау үшін біріккен болса да, Қытайлар білім алып, Жоңғарларды келбеттерімен азапқа алды.

Жоңғарлардың Қытайға қарсы жүргізген кушеуіне бірнеше фактор әсер еткенді. Мысалы:

1. Диниярлық фактор: Қазыбек қоғамының жарасыз басшысы болып, ислам дінін қолданушы болмағаны үшін, жоңғарлардың ішкі саясаты Жоңғарлар қаршылығында мюслим жылдамсыздары арасында айырмашылық ұқсайды.

2. Географиялық фактор: Жоңғарлар жазба мен орта қазақ бойларында орналасты. Қазақстан жерінің жоғары пайдалы жерінде жүргізген сондай-ақ тесік жеріне жаратылған караул қазандықтары кең алан бойларымен ойын ойнайды.

3. Саясаттық фактор: Қытай жарым айыптық куаттарын жоқ көрсетіп, жазба мен орта қазақ бойларын жарым айыптық жасауға болады. Бұл Жоңғарларды Қытай арасында бәсекелесу үшін Қазақстанның жүздіктеріне қарымсыздық құрсату мүмкіндігін жасайды.

4. Күштік фактор: Қытайды өзгерткен, жоңғарлар аскери жабдықтарды көтеру және оларды жою көздерінде өзінің күшіне қарабын қолдайды.

Жоңғар Орда мәселесі 1720 жылы Тау-Көл қорушыларының Казақстанның жеріне келуімен, Қытайда орталық властьынан қорғау күштерілген кезде шешілді. Бұл кушеу оқиғасы Жоңғар мемлекетін Қазақстан жерінде құрып, Жоңғарларды Қытай арасында еместерге жасауға қарсы ой түрленді.