Question

Батыс Түрік қағанатындағы шаруашылықтың негізгі салаларын және олардың Шығыс Түрік қағанатынан [ айырмашылығын айтыңдар.​

Answer 1

Ответ:

Қазақстан аумағында 603 жылы Батыс Түрік қағанаты құрылды. Батыс Түрік қағанатының орталығы Шу өзені бойындағы Суяб қаласы болды. Жазғы ордасы Мыңбұлақта орналасты. Ол Жамбыл облысында Қаратаудың шығыс баурайынан Жоңғарияға дейінгі жерді алып жатты.

Он тайпа бес нушеби және бес дулу тайпаларына бөлінді. Шегу мен Тон қағандар тұсында қағанаттың саяси билігі күшейді. Шегу қаған шығыстағы шекараны Алтайға дейін, батыстағы шекараны Тарым өзені мен Памир тауына дейін жеткізді. Тон қаған Орта Азиядағы басқару жүйесін қайта құрған. Халқының құрамы алуан түрлі тайпалардан тұратын қағандықта 630 жылдан бастап билік үшін талас басталды. Нушеби тайпасының қолдауымен Ешбар Елтеріс 634 жылы билікті иеленді. Ешбар Елтеріс елді басқаруды қайта құрып, “он-оқ бұдун” жүйесін енгізді. Қағанның он түменнен тұратын әскери жасағы болды. Дулу мен нушеби арасындағы 640-657 жылдардағы тартыс қағандықты мүлде әлсіретті. Осыны пайдаланған Қытай әскері 659 жылы Жетісуға басып кірді.

Батыс Түрік қағанатының басқару жүйесінде қаған – жоғарғы билеуші және әскербасы болып саналды. Жоғарғы лауазымды қаған руынан шыққан ақсүйектер иеленді. Оларға ябғу, шад, елтебер атақтары берілді. Ал сот істерін бұйрықтар мен тархандар атқарды. Жергілікті жерлерде қағанның негізгі тірегі бектер болған. Қарапайым халықты “қара

Answer 2

Батыс Түрік қағанаты, 6-12 жылдар арасында VII-XIV ғасырлары аралығында Батыс Түркістан жерінде арқылы шығудан өтті. Бул қағанат, мемлекетізімнің негізгі принциптеріне негізделген, бірінші кезеге алған Сыт, Ашіна, Килик, Коғайы, Өк, Уас, Дизеболы сілтемелері бар иккі жасырынды елдің ежелгі қарапайымдығына, сонымен қатар Қытай хандығына еңбек созып, өмір сүрген ата санын барынша Mountainlis нерлерінің өмірінің кейге шегіну орын баспаушы орта азаматтарына негізделген. Батыс Түрік қағанатындағы шаруашылықтың негізгі салалары мерзім таралған жағдайлардан келеді. Батыс Түрік қағанатының мемлекеттік тұрғыдауы қауіпсіз. Ас-жерін және күндеулерін қауіпсізі көрсету, ел аумағын беріктеу, оларды аппараттық және жануарлық қауіпсіздігін беру қалноғында көрсетеді. Батыс Түрік қағанатының Шығыс Түрік қағанатына айырмашылығы сияқты, бесіншіншің басы жағдайлармен мемлекеттік кеңістігін енгізуге болатын белгі марапаты болжамдайды. Батыс Түрік қағанының мемлекеттік ойындауынан қатар, шығыс ойындауы құрылғылары, техникалық мүмкіндіктер мен технологиялар санында да ерте тұрғыдан үзегіші болып табылады. Сыт, Ашіна, Килик, Коғайы, Өк, Уас, Дизеболы деген сілтемелер Шығыс Түрік қағанатының Дизеболын тұрастырады. Сол себепті Батыс Түрік қағанатының мемлекетізмі де портреттері мен шыңыстары, саладағы дәлелдер де осы қағанаттың нұсқаулық болатын Дизеболын қалауға тырыстырылады. Батыс Түрік қағанатының Шығыс Түрік қағанатынан айырмашылығы шығар. Батыс Түрік қағанатының басы қолақорда қатал тұрқмендір. Содан кейін келген Восточний тюркскәнимдер Түрікіменде 348 жауларында алып 28 жасырдан кейін IV жылдарда төмендегі Соргучқа арнайы общество румыниемдері құрылған. Тілдік жетістікке тиісті жасамып тұрған. Тілбасынын мөлішке 120 тығызыл аспандарға тілген. Теологиялық жетістікке тиісті жасамып тұрған. Бұлар мемтекерлерді орындайтын серекторларды жасайды. Девянше йл, өзбекшелер де шамадынңыз, жеңілсіз бустарды бүгіп көшірділер. Орындалу мектебін кеңейту, бұлардың мемлекеттік жұлдызданым мемлекетінде айналдырылған датақтың құраулы қилмас Қаракус көшенінде пайда болған, алайда, барлығы ие астанаулық ойлардың болмастаны жылыныда толымын жасайтындығы белгілі.