Question

Казак тарихЫ-> Жонгарлардын казак халықына шапкыншЫЛЫГЫ эссе

Answer 1

"Жоңғар шапқыншылығы, жоңғар-қазақ соғыстары (Қазақ-Жоңғар соғысы деп те аталады) – Қазақ хандығы құрылған кезден бастап, 18 ғасырдың 50-жылдарына дейін оның аумағына ойраттардың бірде өршелене, бірде беті қайта жасаған шапқыншылықтары. Қазақ халқы ойраттарды алғашқыда қалмақтар, кейін жоңғарлар деп атаған (қ. Жоңғар хандығы). 15 ғасырдың 50-жылдары ойраттардың қалмақ тайпасының билеушісі Үз-Темір тайшы өздерімен іргелес жатқан қазақ даласына шабуыл ұйымдастырады. Дешті Қыпшаққа баса-көктеп кіріп, Ақ Орданы ойрандады. Сыр бойына жетіп, қазақ ұлыстарын оңтүстік-шығысқа қарай ығыстырып, Түркістанды, Ташкентті басып алды. 15 ғасырдың 70-жылдары ойраттар шабуылдары жиілей түсті. Қазақ ханы Таһир (Тайыр) ойраттардың жолына кедергі жасау мақсатында Жетісуда ірі Жатан бекінісін салдырды. 16 ғасырдың екінші жартысында Ақназар хан тұсында қазақ әскері ойраттарға қарсы тойтарыс беріп, үлкен жеңістерге қол жеткізді. Тәуекел хан билік еткен тұста да қазақ жасақтары жау әскеріне қарсы күйрете соққы берген. Ойраттар Сырдария бойындағы сауда орталықтарын басып алғысы келді. Бұлай жорамалдауға ағылшын көпесі әрі саяхатшысы Дженкинсонның келтірген мәліметтері негіз бола алады. Ол 1557 жылы Орта Азиядан Қытайға өтпекші болғанда, оған қазақтар мен ойраттардың Ташкент қаласы үшін жүргізген соғысы кедергі жасаған." (казахский)..

Гоглдан табаснғо іздесең

Answer 2

Казак тарихында жонгарлардын казак халығына шапкыншылығына багыттау, мында жазылатын бір эссе:

Жонгарлардың казак халығына шапкыншылығы – бұл қазіргі күнде қазақ тарихының жануарлары болып табылады. Осы мәселе қазақтар мен жонгарлар арасындағы тарихи және культурлы қарым-қатынас туралы ғана болмауын, олардың арасындағы шапкыншылықтан артықты ұйымдастыру жөнінде ерекшеліктерін байқамды білуге мүмкіндік береді.

Жонгарлар казақ халқынан басқа қазіргі Кытай жерінде еріп тұрудың кең ерекшелігін алады. Олар ортақ тарихи таңдауымды кеңестікті аластатып, күшті таслау үшін қазақтармен арқасыра жақын байланысты. Бірақ бұл қарым-қатынас жағдайы қандай жоғары деңгейге жетті? Осы сұрауға жауап беру үшін, жонгарлардың қазақтарды қазірша қолданған тараптарын байқамды ұқсас жасауы керек.

Бірінші жаттығу күші – дипломатиялық қызмет. Жонгарлар қазақ халқынан кездестірілген міндеттерді жасау үшін дипломатиялық келісімдерді қолданды. Бұл байланыста, жонгарлар мен қазақтар орасындағы саяси қашықтықтар төмендегі болды. Дипломатиялық өзара келісімдер жонгарлардың қазақ халығынан кейінгі жылдарда барлық жаттығу күштерін жүзеге асыруда өте иәлденді.

Екінші жаттығу күші – күндізгі кеңестер мен аралық қолдау. Жонгарлар қазақтардың байланыс мекен-жайларын қазіргі қазақстан аумағында кеңейту үшін алмасуды істеген. Мына жаттығу күштер арқасында қазақ халқының өзіндік өзгерістерін жасау жолы ашылды.

Қазақ халқы мен жонгарлардың қарым-қатынас тарихы сыншылықтар мен мәселелермен толық болуы мүмкін. Ал енді, бізге жонгарлардың казақтарды қазақстан аумағына тауар алып, олармен арасындағы жағдайды жасырын түсіндіру қажет. Мұны жасау үшін қазақтардың тарихын жүргізіп, жонгарлардың қазақ халығына шапкыншылығын жетілдірген барлық себептерді жан-жақты талдау жасау керек. Бұл жұмыс үздік ашу жасау арқылы қазақ-жонгар байланыстарын кеткізу мүмкіндігін ашқан салымдарымыздан бірі болады.