Question

Столыпиннің аграрлық реформасы туралы эссе

Answer 1

Ответ:

Столыпиннің аграрлық реформасы – патшалық Ресейдегі шаруалар үлесіндегі жер иелігіне жасалған реформа. 1906 жылы 9 қарашада патша жарлығымен басталып, Уақытша үкіметтің 1917 жылғы 28 маусымдағы қаулысымен жойылды. Осы реформаны жүргізуге ұсыныс жасаған Министірлі Кеңесінің төрағасы П.А. Столыпиннің есімімен аталды. Стольпиннің аграрлық реформасында Ресейдің ішкі аудандарындағы жер тапшылығын шешумен қатар, орыс шаруаларын көшіру арқылы шалғайдағы отар аймақтарды игеру көзделді. Шалғайдағы отар аймақтарға қоныс аударған шаруаларға үкімет тарапынан көмек көрсетілетін болды. Бұл іс Қоныс аудару басқармасына жүктелді. Қо-ныс аударушыларға шет аймақтарда жер бөлу жұмыстары жүргізілді. 1906 – 15 жылдары аралығында Қазақстанда қо-ныс аударушылардың пайдасына қазақтардың иеліктеріндегі 21 млн. десятинадан астам шұрайлы жер бөлініп, қазақтар шөлейт, тастақты жерге қоныстана бастады. Стольпиннің аграрлық реформасы негізінде Қазақстанға 700 мыңнан астам орыс және украин шаруалар қоныс тепті.

XX ғасырдың басы Ресей империясында әлеуметік қайшылықтардың шиеленісуімен, Қазақстанда отарлық саясаттың күшеюімен ерекшеленді. Отарлық саясат, әсіресе аграрлық салада пәрменді жүргізілді. Өйткені аграрлық мәселе қоныстандыру саясатына тығыз байланысты еді. Қазақ өлкесі бірнеше қоныстандыру аудандарына бөлінді: Торғай-Орал, Семей, Сырдария, Жетісу. Патша өкіметі «Қоныс аудару қорын» (Переселенческий фонд) құру үшін Қазақ өлкесіндеп «артық» жерлерді анықтайтын қоныстандыру басқармаларын құрды. Қоныстандыру басқармалары әрбір казак отбасы 15 десятина жер үлесін алуға құқылы деген ереже енгізіліп, ал қалған жердің барлығы Мемлекеттік меншік министрлігі басқаратын қоғамдық жер қорына берілетін болды. Мұндай тәртіптер қазақ халқының дәстүрлі мал шаруашылығының күйреуне әкеп соқтырды. Агроном А. Кауфманның есебі бойынша, мал шаруашылығының қалыпты өмір сүруі үшін, әрбір көшпелі шаруашылыққа, мысалы, Сырдария ауданында 145 десятина жер, ал Жетісуда 110 десятина жер қажет еді. «Қоныс аудару қорына» қазақтардың жайылым, суат, мал айдау жолдарын, қыстақтарын тартып ала бастады. Сонымен бірге, Қазақөлкесінде Орын-бор, Орал, Сібір, Жетісу казак әскерлері де орналасқан болатын. XX ғасырдың басына қарай казактардың саны 1 миллион он бір мың адамға жетті және олар 15,6 миллион гектар ең құнарлы деген жерлерге иелік етті. Ресейде аграрлық саладағы езгерістердің жаңа кезеңі «Столыпин реформаларымен» тығыз байланысты болды. 1906 жылы Ресейдің премьер-министрі болып тағайындалған П.Столыпин елде аграрлық реформа жүргізуді қолға алды. Столыпиннің аграрлық реформасының түпкі мәні селоларда аграрлық буржуазияны, яғни орта дәулетті кулактар тобын қалыптастыру арқылы Ресейде аграрлық мәселені шешу болатын. Реформа бойынша шаруаларға әзіне тиесілі жер ұлесімен қауым құрамынан шығып, жеке хутор құруға рұқсат етілді. П. Столыпин Ресей империясының шеткі аймақтарына, соның ішінде астық өндіру үшін өте қолайлы Қазақ өлкесінде ерекше көңіл белді. Қазақ жеріне Ресейден келген шаруаларды қоныстандыру мен кулак шаруашылықтарын құру үшін оларға жеңілдіктер беру жүйесі енгізілді. Әрбір хуторға 45 десятина жарамды және 15 десятина егістік жер берілетін бол-ды. Жер бөлуші мекемелерге жергілікті көшпелі қазақтардың жерін тартып алып, олардың орнына орыс шаруалары мен кулактарды орналастыруға рұқсат берілді.

Answer 2

Столыпиннің аграрлық реформасы — болашақтың үшін айналымды және жасаушыларды қолдануға мүмкіндік беретін Казахстан жеріндегі бастапқы және есікті аграрлық өмірде өзгерістерді жүзеге асыру мақсатында 1906-1911 жылдары орындалған қажетті аударма жасау реформасының бір бөлігі. Осы реформа кейбір жағдайларда "Столыпиндік аударма" деп аталады.

Столыпиннің аграрлық реформасының негізгі мақсаты — көшпенділердің жасаушылық және көктемдеушілікті арттыру жөніндегі көмек көрсету, ақша иелерін жерді тиімді пайдалануға түсінік беру және аграрлық саланы рахат қолдану үшін аграрлық жаңалықты басқару болып табылады.

Осы реформаның басты кіншіліктері:

1. Қоғамдық жерді тіркеу: Қазақстандағы жерді қолданушылар жерді тіркеуді керек болды. Бұл пайдалы аударманы алу үшін негізгі талап болды.

2. Топтарды жасау: Көшпенділерге қолдау көрсету мақсатында оларға өз топтарын жасау жөнінде ұсыныс жасалды. Оларға топты қолдану жасалуы жергілікті артықшылық болды.

3. Техникалық жасаушылық: Көшпенділерге жерді араластыру мен жасау ісінде қолдау көрсету жолымен техникалық жасаушылықты арттыру мақсатында қауіпсіз техника, алдын-ала ақша ұсынды.

4. Жер тиімділігін арттыру: Көшпенділерге жерді тиімді пайдалану жөнінде техникалық және агротехникалық мәселелердегі білім беру мақсатында аграрлық университеттердегі оқу жасалды.

5. Түркістандағы қару басқару қорытындысын жақсарту: Қазақстанда аударма жасау ісіндегі адамдар үшін жерді тиімді пайдалану мүмкіндігін бақылау мақсатында түркістандағы қару басқару қорытындысы толық жақсартылды.

Бұл реформа Қазақстанда аграрлық жағдайды бір түрде жаңарту және көктемдеу үшін қажетті адимдарды қосып отыратын маңызды басшылықты алды. Одан әрі, осы реформа орта және кейінгі жағдайларда Казақстанда аграрлық салада үздіктіліктерге жету жолын ашты.