Question

18шы ғасырда қазақ хандыгынын жагдайы кандай болды

Answer 1

Ответ:

Тәуке хан (1680-1715/18 жылдар) билік еткен жылдары қазақ хандығы орталықтандырылған мемлекет болып қала берді. Қазақ хандығында бейбіт өмір орнады, заңдар қатаң сақталды, тайпааралык алауыздык азайды. Шиеленіскен ірі даулар мен айтыс-тартыстар беделді билердің тікелей араласуымен шешіліп отырды. Барымта-карымта, жайылымдар мен су көздерін бөлісу жөніндеп алауыздықтар мейлінше азайды. Қазақтың әскери жасақтарының жауынгерлік кабілеті күшейді. Ішкі ауызбірліктін арқасында елдің орасан зор аумағының тұтастығы сақталды. Қазақтар солтүстігінде орыстардың Тара қаласынан бастап, оңтүстігінде Ташкент қаласына дейінгі, батысында Жайық (Орал) өзенінен бастап, шығысында Ертістің орта ағысына дейінгі жерлерді иеленді. Қазақтардың Еділ (Волга) өзені аймағында көшіп-қонып жүрген кездері де болды.

Тәуке хан тарихқа «Жеті жарғы» заңдар жинағын жасаған билеуші ретінде кеңінен танылды. Оның кезінде құрамында қазақ даласының данышпандары атанған аса беделді Төле би, Қазыбек би, Әйтеке би бар билер кеңесі құрылды. Олардың жеке тұлғалары мен аттарының өзі бүкіл қазақ халқының және Қазақ хандығының бірлігі мен біртұтас топтасқандығын білдірді. Тәуке ханның кезінде қазақтардың үш жүзінің ең таңдаулы да беделді деген өкілдері жыл сайын бас қосып, аса маңызды мәселелерді талқылап, шешім қабылдап отырды. Ондай жиын Оңтүстік Қазақстанның аумағындағы Күлтөбе деген жерде өтіп тұрды. Атақты ханның ордасы орналасқан қала қасиетті Түркістан болды. Қазақтар Сырдария өзенінің өңіріндеп 32 қалаға иелік етіп, басқарып отырды. Тарихшы ғалымдар Тәуке хан билік құрған уақытты Қазақ хандығының «алтын ғасыр» кезеңі деп бекер атамаған. Атақты орыс тарихшысы А.И. Левшин осы билеуші туралы былай деп жазады: «Ол оларды, тайпаларды, өліспей беріспейтін алауыздықтан арылтты, олардың арасындағы бірнеше жылга созылған қанды қырғын сойқанды тоқтатты, ол өзгелердің бәрін де асқан ақыл-парасатымен, қара қылды қақ жарган әділеттілігімен өзіне бағындыра білді».

Answer 2

XVIII ғасыр, немесе 18-шы ғасыр, 1701 жылдан 1800 жылға дейінгі уақытты алмасу құралында болатын уақыт периодының бір бөлігін алдын алады. Бұл уақыт ішінде Қазақстан хандығының жағдайы өте әуесқой және динамикалық болды.

18-шы ғасыр бойы кез келгенде, Қазақстан үшін кіріспе уақыт болып, жергілікті ел боларысының арасында қазақ хандығының жергілікті өкілеттік төрағасы мен салтанаттары арасында жылдамдық бар болды.

Осы уақыттың басында Қазақ хандығы біртұтас, бір кезде бір хандық аласыз халықпен қатар болмай, бірнеше хандық аласыз қалды. Сондықтан Қазақ хандығының ішінде жоғары деңгейдегі бірлік жоқ болды. Қазақ хандығының өзара кешендігі жаттығушы, сарайшылдық мәселелер мен шаруашылықтың артқа кетуіне әкелді.

18-шы ғасырдың орталығында, Қазақ хандығы орта және орта-даму мемлекеттерімен саяхаттар, кездесулер, торговля және салықтық туралы келісімдер жасауды, бірақ бұл мемлекеттер арасында адам бақылау жасаудың артынан бірден-біре белгілі бір хандық алу мүмкіндігі жоқ болды.

18-шы ғасырдың соңында, Жетісу жеріндегі Қазақ хандығының қосметикасы артты. Олар Жетісудан басқа жерлерге де салынды, сондықтан ел арасында дипломатиялық айырылымдар жасалуы мүмкін болды.

Сонымен қатар, 18-шы ғасырдың соңында Қазақ хандығының есепкешілігі мен күрделілігі артып, сол кезде Орыс империясының көмегімен Қазақстан арасында екі хандық алуының бірнеше кезеңі болды.

Сізге берілген ақпарат тек бір шалданымның нәтижесінде туғызылған болып, аралас басқа ақпарат беру мақсатында қолданылады. Толық ақпарат алу үшін меңгерілген зерттеулерге басыңыз.